AGRON SHELE IWA; WPS

Ese dhe vleresime per autorin

Home
Autori i poezise dhe befasise poetike Rumune Dorin Cozan
Autorja e njohur Corina Gina Papouis! Mrekullia poetike midis orientit dhe moderrnizmit
Poeti bashkëkohor Qipriot -Turk Ahmet Ómeraga ahmetomeraga@gmail.com
Seref Ozturk
Adelina Dardha,nje ze i ri qe perthyen shtigje poezish
Autorët Përmetarë
Letërsi
Artisti i madh i Folklorit Popullor Vasil Çuri
Autorët e perkthyer ne Turqi !
Prezantimi Poeteve : Lediana Paja
Prezantim i talenteve të rinj :Ivana Dervishi
Seria e Autoreve Qipriote (Turqi)
Poetja Bashkëkohore Nese Yasin
Poeti bashkëkohor Atilla Elüstün ati_els@hotmail.com
Impresionim i autorit Patrick Sammut IWA Malte
Kumte dhe esse
Agron Shele WPS Sinan Vaka WPS
Ftese
Publicitet
Impresionime nga takime Kombetare dhe -Nderkombetare
Deklarata e Prespes
Imazh i Rreme
Ese dhe vleresime per autorin
Beyond the Grey Curtain
Works
Ahmet N Murati Midis lirikave dhe zjarrit të pashuar për dinjitet dhe liri kombëtare!
Sompozium

KORSI E HAPUR (ESSE)

 

Një shpalosje universale vlerash

 

   Mendimi universal në letërsi dhe unifikimi vlerave reale kanë mundësur sot koncepte dhe ide nga më madhoret,kanë krijuar tendenca përafrimi në shumë kultura,kanë paracaktuar modalitete bashkohore dhe kanë krijuar mundësi të jashtëzakonshme bashkëpunimi dhe komunikimi.

Nën këtë nismë dhe me motivim të qartë u realizua projekti “Korsi e hapur“ Antologji poetike e Krijuesve Pegasi dhe autorëve të tjerë nga vendi dhe bota (rreth 170 autorë vendas dhe 84 autorë të huaj nga 22 vende të ndryshme të botës),të cilët me prurjet e tyre letrare në 11 gjuhë të huaja,arritën të flisnin për herë të parë në gjuhën shqipe dhe të plotësonin një mozaik letrar nga më të larmishmit.

   Botimi i kësaj antologjie nuk është i rastësishëm,por erdhi si rrjedhojë e  përvojës  10-vjeçare,e shtrirjes së  Lidhjes “Pegasi“brenda dhe jashtë vendit,e komunikimit  me simotrat e tjera letrare të cilat shtrihen në të gjitha kontinentet,e shpalosjes universale të vlerave i cili është bërë evident dhe mjaft sinjikativ.

   Është e çuditshme por dhe mjaft premtues lloji i ri i komunikimit midis autorëve të ndryshëm nëpërmjet internetit,të cilët punojnë në mënyrë të pavarur përbrenda rrymave të ndryshme letrare,shkëmbejnë eksperiencë dhe hulmutojnë prurjet dhe gjetjet e reja ,debatojnë për anën kompozicionale dhe atë fabulore,konturojnë idetë dhe profeksionojnë stilet.

   Le të bëjmë një anlitikë të shkurtër të antologjisë poetike dhe të konkludojmë për dinamizmin e krijuar duke u endur nga një autor tek tjetri,nga një kulturë tek tjetra,nga një ndjenjësi në një ndjenjësi tjetër.

   Pse e shtroj këtë paratezë të nderuar kolegë?

Për shumë arsye të cilat të shtyjnë drejt konturimit të një letërsie ndryshe

·        -Letërsi që është domosdoshmërisht e aplikueshme në vende që kanë pasur  probleme çensurimi Shqipëri,Kosovë.

·        -Letërsi që duhet të ridimesionojë vetveten dhe të krijojë komunikim më të gjerë në hapësirë dhe kohë.(Komunikim që realizohet për herë të parë në letërsinë shqiptare pasi përfshihen rreth 84 autorë të ndryshëm të huaj)

·        -Letërsi që duhet të përafrojë kultura dhe kombe (Përfshi 22 vende të ndryshme të botës që përfaqësohen denjësisht)

·        -Letërsi komunikuese,dhe mundësuese për shkëmbime të ndërsjellta vlerash.

   Le të ndalemi në një moment tjetër, i cili shërben për të konfiguruar elementë kyç të një projekti të tillë,projekt që konsiston në paraqitje të përbashkëta  dhe në eventualitete të ndryshme.

   Ç´duhet të kuptojmë me elmentë që ndikojnë dukshëm në perfomancën e një vepre kaq të gjerë dhe në paraqitjen e saj grafike:

Është më se e kuptueshme që elementët bazë që treguesit e nivelit artistik të jenë sa më cilësorë duhet:

·        -Niveli i përkthimit të jetë përbrenda standarteve (Rast konkret   Shqipërim+ruajtje kompozicioni +ruajtje mesazhi) perfomancë që u mbështet fort nga Kongresi Lidhjes së Shkrimtarëv e të Botës ,Salaminë ,Greqi 2008 në lidhje me vështirësitë në fushën e përkthimeve.

·        -Harmonizimi i prurjeve dhe gjetjeve letrare të autorëve vendas me ata të huaj.

·        -Rikonceptimi i artit me autoritetin krijues.

 

  Jo pa qëllim përbrenda veprës letrare ndeshesh me emra të tillë si Teresinka Perriera Kryetare e lidhjes Shkrimtarëve të Botës IWA (USA)Domeniko Defeliçe dhe Flavia Lepre (Itali),Adolf Shvjedçikov (Rusi),Kristina Santos Akeza (Brazil),Dr Ashok (Indi),Hju Çi Çeng (Kinë),Benard Xhekson (Angli),Armando Roje Leon (Marok),Goro Ihara (Japoni),Çan Sirisuit (Tajlandë),për të ardhur tek poetët Grekë Dimtris Kraniotis Kryetar i Lidhjes Poetëve të Globit WPS,Dinos Kubatis,Panajota Zaloni ,kandidatja për çmim nobël Nadia Çela Pop (Rumani),autorët kosovarë Kadrush Radogoshi,Rushit Ramabaja,Muharrem Gashi,autorët e Lidhjes Pegasi që përfaqësohen kryetarin Kristaq Shabani,Petro Dudi, Iliaz Bobaj,Dashamir Malo,Trifon Dafa,Izet Çulli,Enrieta Sina,Lumo Kolleshi,Sinan Vaka,Dhimitër Miti,Anila Mihali,etj.

   Kjo konglomeratë autorësh të cilët nuk njohin as shtet dhe as komb por përfaqësojnë universalitetin e vlerave njerëzore përbën rast të papërsëritshëm për kulturën tonë letrare,dhe këtë gjë e vërtetoi më së miri shkëmbimi i informacionit nëpërmjet postës elektronike nga ku shumë kolegë të nderuar të huaj të cilët në këtë antologji poetike flasin shqip,kanë dërguar qindra mesazhe urimi dhe falenderojnë për të tjera inisiativa të tilla,të cilat dhe përoja e tyre e gjerë nuk i kish përcjellur më parë.

 

   Duke cituar një ekstrakt të shkurtër nga kjo antologji ku theksoj se:

 

“Poezia është vetë magjia

 Poezia është flirt i shpirtit

 Poezia është muzë mbi muza”

 

Mendoj se kam shprehur percepetimin e vërtetë të poetit global.

    Së fundi mendoj se “Korsi e hapur“ është pikënisje e atributeve dhe prurjeve të qindra poetëve të cilët përbrenda mendimit të tyre kanw nisur dukshëm dhe bindshëm shkëmbimin universal të mendimit letrar shqiptar.

 

 

 

          

 

           “Innocent passage

                                         Poerty

              

ΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ  ΛΓΚΑΙΝΟΥΝ


 

 

 

MUZA IME

 

Muza ime!

Ç´bukuri fsheh brenda muzgjeve?

Ç´ëndrra rilinde përtej lirishtave?

Ç´këngë këndon honeve të gremisura?

Ç´rreze kërkon mbrëmjeve të ngrysura?

Ç?...(A mund të mbarojnë pyetjet retorike?)

 

Muza ime!

Qëndroj majë shkrepit të heshtur,

heshtjen godas mes të përjetshmes  tretur.

Ngado shoh perëndim të plakur,

  shfaqet kudo agimi i ringjallur.

 

Muza ime!

Vitet dhe thinjat si vetë kreshtat,

zbardhin nën mjegullat e fshehta.

Shpirti i gdhendur nga pena thatime,

dridhet, griset, tutje humbëtirave.

 

Muza ime!

Mos erdhe si mallkim ndër deje

a  si lojë  luajtëse marramendshe?

Kundroj sy  vashe fshehur brenda teje

dhe lotkthyerin në smerald.

 

Muza ime!

Si frymë e shenjtë shtyn në harrim,

pse poetë u gdhimë në ag.

Vegimeve  të paqta jeta në vlim

Dita shpejton me harrakatin çap…

 

Ëndrrat e mia mbetën aty

 

Copëza fjalësh drithërojnë shpirtin...

Ëndrrat e mia mbetën aty,

si mijëra ajzbergë në oqeanin e pafund.

Mendja depërton tutje fluturimth,

në të tjera qiej, rrugëtimesh “plot mund“.

 

Ëndrrat e mia mbetën aty,

netëve pranverore, yjeshumë.

Copëza ndjenje drithmojnë shpirtin

dhe endën magjinë pëlhurë.

 

Ëndrrat e mia mbetën aty,

si zbardhja e dritës, në agim.

Me mallin e vjeshtës në gji

dhe ... e pikat e shiut -trishtim.

 

Ëndrrat e mia mbetën aty

mbi harqe ylberësh, koloritë kuptimësie;

Të bardhën ditë, shpresë dhe ngazëllim,

përthyen shtigje “rrebelim“ poezie.

 

Ëndrrat e mia mbetën aty

Të formatuara ndjenjësisht...

Një shikim i hedhur qiellit të tymtë

Konturim frymor –figurë statujisht...                                                                  

                                                    

                

 

 

                                                                                                                                                                                                        Ëngjejt zbardhën

 

Demonët dhunues

braktisën,

Perdet errëtuese

shpërndarë në”Kumtër”.

u zhdukën,

humbën në vetveten e largët.

 

Qielli shndriti

Ëngjëjt zbardhën

zymtësinë hapësinore.

Mikluan shpirtrat e vdekur,

                                          të harruar;

 

farkëtuan

thundrat e çelikëta,

shtresave paqësore

fluturuan.

 

         Në Olimp vendoset drejtësia

 

Zeusi premtoi drejtësinë e përjetshme,

të fshehur,

të ndalur prej shekujsh, e shekujsh.

 

Mëkatarët kapën vetë mëkatarët

Dhuratën më të shenjtë, për të tmerrshin“Had“.

 

Kudo ithtarët brohoritën marrëzinë

dhe kudo shtrënguan zinxhirë pafajësie.

       

Tetor

 

Mijëra gjethevrara prekin trotuarin

Erë- marrëzia shtyn edhe më tej,

Harresa e largët pret ndanë qytetit,

të mundë, më tepër të rrëmbejë,…

 

S´mbaron këtu mëkat’ i filluar,

Zogjtë e fundit nga shtëpia zbon,

Kur mëngjezi shkopin e parë hedh,

lotvuajtjet jetime asfaltin miklojnë.

 

Era bredhacake turret poshtë liqenit,

Gjurmëkujtesat gërvish thonjzhveshur,

E nesërmja përcjell me fshesën ndër duar

Ankthin e mbledhur, netëve të vonuara.

 

    Anës liqenit

 

Vjeshta të harroi liqen, jo Unë.

Erdha si gjithmonë pranë teje,

zbathur,

Vlagun tënd më tepër të ndiej.

 

Valët derdhen poshtë këmbëve,

dridhen, përflasin;

khehen sërish prapë  tutje,

treten humbëtirave të thella.

 

 

Dallëndyshet u larguan,

Njerëzit po ashtu,

veç regëtima pulëbardhash

dhe çapat e mi të vetmuar.

(Shkruhet kujtesa në trajta papirusesh,

për të rifreskuar kujtesën e shkuar…).

 

Gjatësi valësh të lodhura,

muzg mbi qelqin tënd,

Shirita të ndritshëm, të prerë,

 mendime që nisen larg,

 mendime, që s’ndalin  kurrë në vend…

                                                     

       Dritëhije

 

Perëndimi tretet tutje në pafundësi

Dal nga dalë dhe nata zbret pa kufi,

po dhe vashat, në të linjta shtratin zënë,

kush në ëndërr, kush e epur, kush dhe qan.

 

Qetësia përçuditëse mbisundon,

nën çapin harrakat ditë e vonë ,

mbi lumenj fërgëlluar dot s´gëzon

dhimbje lotësh mbart lugina poshtë.

 

Kush një thikë zemrës i shtrëngon…

Ç´duhej më për të dhe kjo jetë e zezë

Ajo iku. Po tani i shkreti!

Si ”Romeo” përgjëron gjunjëzuar.

 

Më fatkeqi, s´guxon ende të ngrihet,

I mbetur në gjumë, nxirrosur si më s´ka

Natë e errët, humbëtirë e pamatë

të bardhin shpirt, e çon shumë larg.

 

Prit të finishohet ky mallkim ndër deje:

Heshtje varri, nënqeshje mizore.

Nata arratiset, në pritsh ditën e re

çohu i lumtur, zhytu në hare.

                                                                                  

 

Rikthim

 

E mallkova shiun për ëndrrën e dëbuar,

Sytë e përgjumur kërkonin flokët tuaj,

buzëqeshjen,

shkujdesje hapash.

Hija jote tretej natën e vonuar.

 

  kërkova kudo gjurmëve të jetës,                                                                                               

diku humbe,...

Ku?...

Ndoshta mallit tim

u struke e heshtur.

 

Pasazh i pafaj

 

Pasazh i shkuar,fytyrë e konfiguruar

Fytyrë vajze,

ëmbëlsisht e dashuruar.

Det i thellë,

konturim i tejskajshëm.

Mall i fshehur dhimbshëm.

Pasazh i pafaj.

 

   

            

   

   

Vajzat

 

Kapërcim diellor,rrëzëllim drite.

Vështrim i vjedhur ngutshëm,

robërim shpirti.

 

Botë e tërë ndjenjash ,

çast lumturi.

Brengë e përhershme,jetë marrëzi.

 

Botën rrotullojnë,si të ishte lodër.

Ulen e përulen,

boshllëkut të kotë.

 

Nimfa që tronditin zotat edhe qiellin,

Çojnë në altar,

Ditët e pendimit.

 

Të bukura ,të brishta

dhe ëndërrimtare.

Krijesa  mrekulli,fluturim pulëbardhash.

 

Fllad pranveror,petal trëndafili

Shenjë çiltërsie

Kurorë dashurie.

 

   E pafalshme

 

Valët shkumëzuse,

poshtë bregut soditës

horizontesh u thyen,

thinjat e bardha shkulën,

ngjirizeve të thella përhumbën.

 

Deliri i paqes përtej blusë

nënqeshi mendjelehtësinë shekullore

dhe fali kryneçësinë moderne!

 

Së largu

 

Një telefonatë uron nga larg,

Një tjetër gotë troket dhe më larg.

Për mua!

Të gjithë ndihen të gëzuar,

dëfrejnë në dëfrim.

Sigurisht për mua!

Por s’pyetët shumë këtë buzëmbrëmje,

as për qytetin s’folët një të vetme  fjalë...

Vetminë tonë s’e shkulët, u trëmbët

 nga rrënjët xhufkore këtë natë.

 

Ju vazhdoni të gëzoni për ne,

pa ne…

Çuditem dhe vetë për akullin që ndiej.

 

 Majë shkëmbit të bardhë

 

Majë shkëmbit të egër,

                                   të lartë,

 mbisundon frika.

Mes territ shfryrës shkulmë bore,

                                              gëlon stuhia.

Një klithmë vajtuese çjerr heshtjen,

qan fatin e braktisur prej kohës,

me sy të lodhur mbërthyer

pas territ pa fund  shfaqës.

 

Jehon ulërimë e largët

mbytur ndër dhimbje,  lot,

nota pentagrami vajtimi

 I lodhur,

          i mundur,

                         i plakur

 

kërkon pak prehje  për shpirtin.

 

Në ëndërr vjen zëri i shokëve,

ta shkundë nga gjumi përjetshëm,

I pari të shkojë në furtunë,

të ndeshet dhe kthehet fitues.

 

Majë shkrepit të bardhë të ngjitet,

ulërimën e frikshme të niste.

Retë, në ishte e mundur,

 të gjitha, t´i përpinte!

 

 

 

 

       Apokalips

 

Për zemrën,

rendën gjithandej ogurzinjtë…

por dot fatzinjtë,

s’e shkulën nga shpirti.

 

 

 

  Një lypës

 

“Gjynah!”-

thotë me vete një plak kalimtar.

“Sa keq!”-

vazhdon lojëfjalën një djalë,…

Kështu shprehet më pas dhe një grua,

Ndërkohë një vajzë rrugën ka ndërruar.

 

Të tjerë,

prapë të tjerë përflasin.

Lypësi pret me duar të mpira.

 

  Manastiri

Kambanat ranë sërishmi…

“Prapë ka vdekur tjetër njeri?!”

Fjalët e fundit, të vetmet…

I “fshehu” të gjitha manastiri,

 u kthye, në çast, në memec.

 

Kohezion

 

Vërtet!

Sa afër ishim dje!

Çudi!

Sa larg shkuam sot!

Na ndante mes nesh një pikëpresje…

Sot nuk shquaj as pikat!

 

                                   ***

                                   Sa zemra të plagosura,

                                   sa shpirtëra të brengosur,

                                   sa lot dhe sa mall,…

                                   Ndal udhëkryqi më i madh.

 

      

  Mirë se erdhe

 

Kur zilja bie në derë,

dihet  alarm bëhet në shtëpi,

për rëndësinë e mysafirit të ardhur,

mimika tregon kush është ai.

        

 

 

 

 

 O zemër, o mall, o vatër, o këngë, o zjarr…

 

O tokë e përgjakur nga shekujt,

O vend i të parëve të mi,

O diell që ndriçon përmbi qiej,

O vend i shqipeve – Shqipëri!

 

O mall i mbledhur ndër njerëzi,

O vatër, ku prehje fal ti

O zemër, që rreh mbi çdo dashuri,

O vend i shqipeve – Shqipëri!

 

O këngë shpirti, burim jete,

O zjarr i endur ndër legjendë,

O më i shenjti ndër të gjithë,

O vend i shqipeve – Shqipëri!

 

Kosovës martire

 

Malet e rreptë dhe grykat e frikshme

Oshëtijnë nga klithmat e bijve të shqipes

Krenaria e arbërit fushëbetejë martirësh

Burrat e dheut  prore  ka thirrur.

 

E etur për komb,flamur e liri

U dogje në flakët e shekujve robëri

Tym e barut kullat statuja

Tmerr e panik për shkjahun  e huaj

 

Me zjarr e ndrite emrin tënd Kosovë

Me gjak e shkruajte gjuhën arbërore

Burrat u falën për besën dhe fjalën

Burrat e fituan tokën e të parëve.

 

Zëri i Drenicës,kushtrim lufte e furie

O prite o prite,jehon Azem Galicën

Ngritur mbi lavdi,tjetër rreth kreshnikësh

Me Adem Jasharin,valle historie.

 

Eh! Kosovë! Kosovë martire

Shekulli ri ,faqe lavdie

Gjaku dëshmorëve,provë pavdekësie

Krenari shqiptarizmi ,tokë e hyjnizuar.

 

 

 

 

Oshëtimë e largët nga gjumi na zgjon

 

Vendlindjes time,Malëshovës

 

Fshehur mes malesh, ku mjegulla zë fill,

tutje horizontesh mendja fluturon,

malli i nxituar përherë në kërkim

për lisat, zallishtet dhe ujërat e ftohtë…

 

Si zogjtë shtegëtarë humbëm, s´di ku,

të lamë të vetme, ikëm të gjithë,

Rrënimi si korbat, turret egërsisht

të kthejë ç`të mundë, në pluhur dhe hi.

 

Fjala më e parë të mat me “dikur“,

ç`vlen, kur të heshtur shikojmë sot,

Askush s´mbart mallin tënd të gjerë,

t´i flasim, ta prekim, të shkrihemi në lot.

 

Madhështia jote shkrepëtin rrufe,

oshëtimë e largët nga gjumi na zgjon,

Malli i mbledhur na fton të gjithë

Të të ngremë nga heshtja, nëna jonë, Malëshovë! 

 

Me shpirtin, përherë në fluturim

 

Mikut tim, Frederik Reshpes

 

Ti ike ashtu, krejt papritur

me mallin vjeshtëror në gji.

Me zemrën mbetur peng atje

tek i shenjti,

             liqen turfullim.

 

Ti ike, pa thënë  asnjë fjalë,

i lodhur,

           i mundur nga dhimbja.

Me brengën e nënës së thinjur

nga vitet e vuajtjes së poetit.

 

Ti humbe rrugëtimës  pa kthim,

me të vetmin ëndërrim në shpirt,

me të vetmen pasuri që kishe,

Dorëshkrime

              dhe copëza poezish.

 

Ti ike larg, si era,

në të  përjetshmen paqe,

                                    ngadhënjim.

Me sytë e shpresës tek e nesërmja,

me shpirtin, përherë në fluturim.

Poemthi i kuajve të bardhë

 

I

U mendova një mbrëmje

me vështrim nga yjet.

Hëna hidhte zbehtësinë mbi mua,

nënqeshte  pafajësinë e shpirtit treguar.

 

Mendova një çast

ta përbuz këtë rreng të heshtur;

mendova një çast

ta përbuz këtë imazh të rremë.

 

Qetësi!

Çuditërisht vetëm  qetësi,…

S´dihet ç’ ëndrra bredhin

në shpirtin e njeriut!

 

Krahë menatorë shtrihen ngadalë

të lodhur,

             të verbër,

                        plot mistere.

Rendin pas natës së kuajve të bardhë.

 

 

Kjo është nata e kuajve të bardhë,

Natë,

Premierë e përhershme,

Premierë që s’di të reshtë.

 

II

 

Lëmshe mendimesh

pleksen diku,

orvaten honeve,

ngrehinave të pafundme labirinthesh.

 

Shumë zgjidhje fal momenti.

Më vonë një e vetme,

në fund asnjë.

Treten si hije shiritave të prerë.

 

III

 

Dita agon…

Sklepat zhduken

nga sytë e përgjumur,

Natyra përreth

shfaqet në mjegull,

cicërimat e zogjve

 rikthejnë buzëqeshjen.

IV

Shkruaj për dashurinë.

E kush nuk ka shkruar

për të në këtë botë!?

I pari nuk jam,

por as i fundit njeri.

do vijnë Të tjerët,

e të tjerë do shkruajnë ,

plot nostalgji të  gjelbër.

 

 

 

Ç’ëndrra fshive ti!

 

(motiv  persian)

 

                  ***

Ai mbeti hekurash harrim,

Ajo u dënua dritareve meditim

Mes lutjeve të kota, lotëve hidhëruar

Dashurinë e zemrës, thellë përjetuar.

 

Vitet kaluan, vitet nuk i ndanë,

Ëndrrat më të bukura, thurnin për çdo natë:

Herë me përgjërime, herë me shpresë e dritë…

Zjarrin e shpirtit, ndiznin për çdo ditë.

 

Shkrepëtinë yjet më fort atë natë,

Vajtuan dashurinë e pastër, si kristal,

Mermeret e akullt ngritur pranë e pranë,

Qëndisma e lule gdhendur për merak.

 

Vendosni, udhëtarë, dy margaritarë,

Një të kuq si gjaku, tjetrin borë të bardhë

Ishin të rinj shumë, ç´tret, o dhe i zi?!

Shih  si u ndrin nuri,… ç’ëndrra fshive ti!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jetën e re stis  mbi gërmadha

 

 Motiv Persian

 

1

Mes heshtjes tënde zemra plogështim,

Pse brengat rendin muzgjeve valëzim,

Ëndrrat harruar dergjen diku, larg,

Pikat përçunduese ndihen prapë dritareve.

 

2

Psherëtima, lot! Eh! Sa marrëzi!

Klithma e verbuar çirret pa pushim;

kërkon, rrëmben. Eh! Sa herezi!

Përplaset, derdh, gjer në humbëtirë.

 

3

Ditët fshikullon e largëta harresë,

Kohën  rrethon me flatra të gënjeshtërta ...

Pse jeta rilindet gërmadhash kujtime,

dhe shpirti dergjet lartësive - hidhërime?

 

4

Fjalë, prapë fjalë. Eh! Të mallkuara!

Ku shkoni kështu me kokën ndër duar?

Helm dhe pështjellim villet pa pushuar,

Shkretia e paanë zgjatet hijes tuaj.

 

5

Pranë pemës vetmuar hapat kanë ndalë,

të lodhur, të mundur, nga pritja e gjatë;

Krahët e cunguar më nuk fëshfërijnë,

acari i akullt dejeve lëvrin e lëvrin.

 

6

Dy fjalë të vetme kujtesën shkallmojnë,

godasin tërbimin me thonj mëkatorë,

Të duan psherëtijnë. Më pas kthithmojnë.

Të dua mbi gjithçka! Të dua, o shtrenjtor!

 

7

Diçka ka ndodhur dhe atje mes yjesh,

E përjetëshmja, premtuar dikur, në humbim,

Humbi shkrepëtima, harbim i pafund...

Humbi krenaria. Eh! Sa shumë rrënim.

 

8

Era që nga larg. Sa shpërfytyrim!

Gjethet i rrëmbeu, harresa mbulim,

Shiu projektuar, nga gjithë ky mejtim

Shpirtin e sfilitur godet pa pushim.

9

Ndër supe mban flokë përlyer nga dhimbja,

Ndër sy bredhin lot, helm dhe hidhërim

Ndër buzë mërmërimat veçse pëshpërimë,

Në shpirt s´ka më gaz. Eh! Sa pikëllim.

 

10

Jashtë fishkëllen era leshragjatë,

Qetësinë e thellë nga rrënjët shkallmon,

Fëshfërimë e largët fshehur brenda shtratit,

Të kujton vogëlushe. Jashtë bën shumë ftohtë.

 

11

Rrëfen veç gënjeshtra, Hëna verdhësi,

Fshehur pas një reje, diçka mërmërin,

Ëndrrat më sqimtare  ku i çon, s’dihet,

Qahet dhe ankohet,nga yjet rrëzëllim.

 

12

Marrëzi e nisur nuk njeh kurrë kufi,

Thuajse gjithë bota, më nuk ka kuptim,

Vetmia rrëqethëse si një llahtari,

Përpin dhe thërmon kristalin e shpirtit.

 

13

Dita kapërcen pragun e mundimit,

E vrazhdët stiset drejt perëndimit,

E akullt nata trazon gjumin,

Kërkon si të mundet mes ëndrrave prej bore.

 

14

I largët vjen hapi, dikur fluturonte,

I shuar vjen zëri, dikur veç këndonte,

I tretur vështrimi, dikur rrezatonte,

I ftohtë rishfaqet, dikur përvëlonte…

 

15

Vështro zbehtësinë, përhapet fshehur,

Rrëmbeu fytyrën, synon gjithë kurmin.

Vështro dhe arin, si ndryshoka ngjyrën

Ç´po mbetet më pas,s’ngjan me “fytyrën“.

 

16

Mallkuar qofshi, mjegulla të errëta!

Pse i fshehni ëndrrat,thellë gjer në varr,

Mendoni për vajzën, si shtrëngoni kthetra

I janë turrur qelqit Hijet më të zeza.

 

 

 

 

 

17

Si bulëza e vogël nën rrezen e parë,

Fluturoi shpejt ëndrra më e parë,

Pse zemra besoi rrahjen pa kufi

Dhe shpirti nuk gjeti kurrë qetësi?

18

Shumë dritareve mbetën me jetë

Dhe shumë të tjera u mbytën në dert,

Tronditje pësuan xhamat kristalinë,

Kthjellimin robëruan mendimet kotësirë.

19

Shaminë qëndisur me shumë pëllumba,

E morën nga duart, s´dihet ku e çuan,

Kërkoje nëpër qiell, netëve yjeshumë,...

Rrëmbyen atë, ç´ka mundën të rrëmbejnë.

20

Në mundsh qeshu, mes heshtësisë së kotë,

pranë zjarrit ende,pret e përjetshmja

Zboji dhe lotët nga sytë më brilantë,

Ndih pas dëfrimit. Ndihu, shpirt, prej gazit!

21

Zgjatu përtej skajeve, bardhësinë shtrëngo,

Ngjeshi më fort buzët prapë dashuro,

Ditët kapërcejnë, koha zë e thinjet.

Ç´duhet vetëflijimi? Lulja pse venitet?

22

Vështro nëpër jetë, ndih atë ç´shkon,

Ç´është më e shtrenjta, rrëmbeje pa kthim,

S´është frikë as ndroje,vetëm një harbim,

Përplasu mes dallgëve, gjer në harrim.

23

Atje ku vetë jeta, buzëqesh ngadhënjim,

Atje dhe ëmbëlsia, ndjell në shpirt kuptim,

Atje ku deti ngre dallgët shkumëzim,

Atje dhe mbrëmje vonë, heq velin stolim.

24

Vogëlushe! Ku po shkon këtë natë?

Nëpër gjurmë  fantazme,endesh prapë,

Ngrije harkun, shpërtheje sfondin gri,

Në mundsh, hap të bardhin, fatlumin shpirt.

25

Larg prej brengës, trishtit që ke mbjellur,

Jeto jetën dhe mos kij kurrë të ndrojtur,

Larg prej vrerit- herezi dhe  pashpresim,

Kërko rreze ngrohtësie dhe  shkëlqim.

 

 

 

 

 

 

 

II

1

Ngrihu mbi vështrim, shiko atje lart,

Flaka e përpin pyllin harrakat,

Të djegë ç´të mundë pluhur edhe hi,

Të zhduket nga dheu fjala „pabesi“.

2

Nuk ke përse hesht, kroit ujëshumë,

Lisi shekullor degët i përkund,

Fëshfërimë e lehtë, ç’ ndjell në zemër di,

Vrapo e rend e gëzueshëm, si një risi.

 

3

Magjinë e bilbilit, të vetmen dëgjo...

Eh! Ky zë i rrallë. Ujëvarat i zgjon.

Foli zemrës etur, shprehu si di ti,

Kërkoji të artëzuarën, zgjoji dashuri.

4

Si yll i larë shfaqu, vogëlushe,

Si ëndrra më e parë, ago lumturi,

Si hyjneshë e tokës, detit dhe e qiellit.

Rrezato shkëlqim dhe tejpashmëri.

5

Ndalu në lëndinën- lule erëmirë,

Përkëdhel petalet, puthi pa pushim,

Aromë dhe jetë shpërthen në lirishtë,

Gaz dhe hare për ty rubair.

6

Mos harro të endesh nëpër bukuri,

Shpalos krahët e bardhë, nëpër mjegulli,

Kapërce vetveten, flake errëtinë,

Hidhu në dalldi, digju përsëri.

7

Një ditë patjetër dikush do të vijë,

Do të marrë dorën edhe do të puthë,

Do kërkojë flokët, ku mallin të fshijë,

Do falë gjithçka, do falë mrekullinë.

8

Ngjyrë e tejpashme, e shumë kërkuar,

Përlotjen e syve ktheje në smerald,

Hidh vështrimin tutje, përtej ngjyrës blu,

Shijo me gaz jetën, shijoje pa fund.

9

Nëse ëndrrat qeshin, lëri, mos i tremb,

Zhytu thellë mes tyre, lundro në hare,

Krahët mos i zgjat kot në zbrazëti,

Përjeto të bukurëzuarën deri në agim.

 

 

 

 

 

10

Vitet fluturojnë, vitet s´njohin kthim,

Freskia venitet, brehet pa pushim,

Shkallmoji dritaret, ç´vlen gjithë ky mejtim,

Rrëmbe më të shtrenjtën, rrëmbe dashurinë!

 

11

Nga pluhuri u ngrite, prapë do të shkosh,…

Ç´do t’i shpiesh varrit? Lëngatën e kotë?

Nxito! Sa je. Ç´ke humbur, fito,

Shembi gërmadhat. Jetë të re ndërto!

 

12

U trete. Po çmendesh? Ç´ndien në brendësi?

Shijen më të hidhur përtyp në shkreti.

Nuk e sheh natyrën? Qeshas në blerim

Dhe plagëvjetrat i fsheh pa përtim.

 

13

Derdhu sërish rrugës, njëlloj si dikur,

Vështro në sy jetën,  përsëri qesh,

Buzë edhe gaz, zemër edhe zjarr,...

Fale dashurinë,… Pse të ngelet peng?

14

Një ditë do vdesësh, kjo  s’ka dyshim,…

Ç´kuptim do të ketë fjala “Lamtumirë!”?

Ç´duhet pra kjo jetë, jetë  e drithëruar?

Mos mendo mëkatin, përjetimin dashuruar.

15

Prapë do të afrohen, më shumë do të duan,

E qetë në shpirt, do ndiesh lumturimin,...

Ndjenjën e amshuar, çoje gjer në dhimbje,

Dashuro si e marruar. Dashuro dashurinë!

16

Të vetmet çaste, plot kënaqësim

Mos i fsheh zhargonëve, ndrojtje përsëri...

Vrapo, si të mundesh, gjer në dalldi

Çmende të pashtershmen gjer në ulërimë.

17

Ngado rend harbimi, kudo  netët në zgjim,

Diku nëpër rrethina yjet në shoqërim,

Shpirti më i etur, pangopësi në vlim,

Çaste më të ëmbla zbojnë mërmërimin .

18

Ëngjëlli dritëplotë si trembet furtunës,…

Retë le të mblidhen, qielli të errësohet,

Rrezja më e fortë e shpërtheka vullkanin,

Ndjenja më e hollë ëmbëlson nektarin.

 

 

 

 

19

Mos harro të jesh, jashtë fëshfërin,

Dëgjo cicërrimat, falu ëmbëlsi,

Vështroje njeriun, gjithë ngazëllim,

Merre pa frikë jetën, merre si të vijë.

20

Gëzoju të tashmes, mëso të jetosh,

Mos lër asnjë çast. Pse të shkojë bosh?

Forca e rilindur tjetër vrullim kërkon,

Zemra s´bën mëkate, zemra dashuron.

 

21

Vrikthin e fuqishëm çoje gjer në fund,

Dimri le të trembë, prapë në fryjim,

Kapu fort pas thonjëve, mbahu thellë në blu,

Buzëqeshe rrezen, përshëndetu në qiellim.

22

Ëngjëlli dritëplotë, prapë sillet rrotull,

Portën mos e mbyll, pa dyshim do vijë

Gjer në zemrën tënde. Eh, Ç’rrugë që po endet!

Gjer në shpirtin tënd, ndoshta do të tretet.

23

Vështro horizonzin, tutje pa kufi,

Vështro atë ç´fshihet, kërko dlirësi,

Rrëmbe ëmbëlsinë, mbaje thellë në gji,

Falju jetë jetës, gjer në çmendurim.

24

Buzët kërkojnë afshin që të ndizen gjak,

Zemra kërkon zemrën të shpërthejë zjarr,

Dora kërkon dorën në këtë romancë,

Tingujt melodrojnë mbrëmjen më të artë.

25

Dhuratë më e shtrenjtë nuk njihet gjer sot,

S´dihet sa djersiti më i madhi Zot,

Fali dashuri kudo nëpër botë.

Përse në ngurim? Nuk e solli kot!

 

26

Veten akuzon, botën e mallkon,

E hidhur pa shpresë, përse tingëllon,

Përflet e mërmërin kohën pa pushim,

Ngrihu përmbi “Unin“të shikosh më mirë.

 

27

Vështro plot guxim, shih atë ç´shkon.

Mos qëndro në hije, hija të verbon,

Nuk ka kurrë trishtim, kur me gaz jeton,

As monotoni,veç kur përgjëron.

 

 

 

 

28

Këput një trëndafil herët në mëngjes,

Merri flakërimën, vëre përmbi gjoks,

Merri bukurinë shndrit si diamant,

Merri dhe aromën, dehu si e marrë.

29

O zemër zjarr, o shpirt thellim,

Si frymë e shenjtë shty në harrim,

Të shkrihesh a vdesësh, s´përbën çudi,

Copë e thërrime nën qiellin dashuri.

 

Muza ime!

Si frymë e shenjtë shtyn në harrim,

pse poetë u gdhimë në ag.

Vegimeve  të paqta jeta në vlim

 Dita shpejton me harrakatin çap…

 

English

 

MY MUSE

 

My muse!

What beauty do you hide within twilights?

What dreams you gave birth to beyond the forest glades?

What songs did you sing  in the deep gorges?

What rays do you seek in the gloomy evenings?

My muse!

 I stand at the silent crag.

Beat the silence through the eternity absorbed.

I see everywhere the old sunset

Everywhere appears dawn revived.

 

My muse!

The years and the grey hair like the  mountain crests,

brightening under the hidden fogs.

The spirit carved by  the thin pen,

Trembling, breaking, far away in the remote places

 

My muse!

I wonder, did you come as a curse

  Or as a play played dizzily

I see the eyes of the girl hidden

 And the tears transformed into an emerald.

 

My muse!

Like a holy soul impels induces neglect forgetfulness

Why poets we became in the morning

Under the vagrant step the day passes by

In our apparitions life

 

Poetry 

 My dreams remained there,

Like thousand of icebergs in the boundless ocean

My mind penetrates beyond in the skies.

In other skies, journeys of poetry.

 

My dreams remained there,

In the vernal nights, full of stars.

Words that cause the soul shiver

And weaved the magic linen

 My dreams remained there,

like the morning light.

With the yearning of autumn

And the drops of rain, melancholy.

My dreams remained there

Over the archs of rainbows, with meaningful colors.

The lucky day , hope and merriment,

arched paths of poetries.

 

Nw Olimp vendoset drejtwsia 

  

Zeus promised the eternal justice,

hidden,

stopped for many centuries

 

Sinners caught the sinners

the holiest of presents for the terrible “Had“

 

 Everywhere supporters applauded absurdity(insanity)

And everywhere they tightened chains of innocence.

              

APOCALYPSE

For the heart,

wondered everywhere the cursers . . .

but, alas, the ill-fated,

 could not force it out of the soul.

 

 monastery

 

Bells rang again . . .

Again someone has passed away!

The last words, the only ones . . .

All remained at the monastery.

            

COHESION

Indeed!

How close we were yesterday!

Incredible!

How far we are today!

             ***

How many broken hearts,

How many deeply grieved souls,

How much tears and how much yearning,

The big crossroad stops!

 

 

1-ΆΓΓΕΛΟΙ

 

Οι δαίμονες εκβιαστές παράτησαν

τις σκοτεινές  κουρτίνες, κάτω  απ’ τα πόδια τους

εξαφανίστηκαν,

χάθηκαν στο  μακρινό… τους εαυτό. Ο ουρανός φωτίστηκε

οι άγγελοι ξεθόλωσαν το βαθύ σκοτάδι στο διάστημα,

λιβάνισαν τις ψυχές, τις πεθαμένες, τις ξεχασμένες.

Οι ατσάλινες φτέρνες των αχαλίνωτων αλόγων

 μαλακώνουν με τ’ άγριο, δεν ξέχασαν,…

Τ’ ανάθεμα, σκορπισμένο σε στρώματα ειρηνικά εζήτησαν.

Μακριά πολύ μακριά βρισκόταν κρατήρας

τα ίχνη χάνονταν πέρα απ’ τα μπερδέματα

 

2-ΟΚΤΩΒΡΗΣ

 

Χιλιάδες φύλλα σκοτωμένα  αγγίζουν το πεζοδρόμιο,

η αεροτρελαμάρα τα  στρώνει  πιο πέρα,

του καιρού η λησμονιά στην πόλη κοντά

 περιμένει, ν’ αρπάζει πιο πολλά απλώνει τη χέρα.

Η αμαρτία δεν τελειώνει εδώ, είναι στ’ αρχίνημα

 τα τελευταία πουλιά, απ’ τη φωλιά τα διώχνει,

κι όταν η αυγή ρίχνει τις πρώτες αχτίνες

δάκρυα, βάσανα, ορφανά στην άσφαλτο τα στρώνει.

Ο πλανόδιος αέρας ορμάει κάτω στη λίμνη,

Ίχνη ενθυμήσεων  ξύνει με νύχια γαμψά.

Το αύριο σαρώνει  τη σκούπα στο χέρι

τα βραχνά που μας έλαχε από ύποπτα μέρη.

 

3.ΜΟΥΣΑ ΜΟΥ

 

Μούσα μου!

Τι ομορφιές κρύβεις μέσα στο  σούρουπο;

Τι όνειρα ξανάζησες πέρα στο ξέφωτο;

Τι τραγούδια τραγούδησες στα γκρεμισμένα βάραθρα;

Τι ακτίνες ζητάς σαν αρχίζει το βράβιασμα;

Μούσα μου!

Στέκομαι στην κορυφή στα κατσάβραχα τα σιωπηλά,

την σιωπή αναταράζω που στους αιώνες δεν είχε μιλιά.

Παντού βλέπω τη Δύση γερασμένη,

και πανταχου δε λείπει η χαραυγή αναζωογονημένη.

Μούσα μου!

Τα χρόνια και τα γκρίζα μαλλιά, σαν τούφες σκληρές,

 ασπρίζουν κάτω από κρυμμένες καταχνιές.

Η λαξεμένη ψυχή από την ξερακιανή πένα,

Τρέμει, ξεσχίζεται πέρα στα βάθη της ψυχής.

Μούσα μου!

Μήπως ήρθες σαν κατάρα μες στις φλέβες,

Ή είναι παιχνίδι που παίζεται μ’αντράλα;!

Βλέπω της κοπελιάς τα μάτια μέσα σου κρυμμένα

και τ’αλλαγμένο δάκρυ σε σμαράγδι.

Μούσα μου!

Σαν άγιο πνεύμα ωθείς στη λησμονιά,

 γιατί ποιητές ξημερώσαμε στην πρωινή φεγγοβολιά.

Με άμυαλα βήματα η μέρα τελειώνει,

Στα οράματα μας η ζωή  μας θερμαίνει.

 

4. ΣΤΗΝ ΚΟΡΘΦΗ ΤΟΥ ΛΕΥΚΟΥ ΒΡΑΧΟΥ

 

Στην κορυφή του άγριου βράχου, του φηλού,

ο φόβος μας τρομάζει.

Μέσα στο σκοτάδι που ξεσπάει

κύματα χιονιά,  η θύελλα βουίζει.

          Μια πένθιμη κραυγή ξεσχίζει τη σιωπή,

Κλαίει την παρατημένη τύχη από καιρό,

 με μάτια κουρασμένα, καθηλωμένα,

στο απέραντο σκοτάδι  που έχουμε μπροστά μας.

Αντηχει μακρυνό ουρλιαχτό σε πόνους πνιγμένο

και δάκρυα.

Κουρασμένο, νικημένο, γερασμένο

λίγη γαλήνη για τιν ψυχή ζητάει.

Στ’όνειρο έρχεται η φώνή των συντρόφων,

να το τραντάζει απ ‘τον ύπνο των αιώνιο.

Ο  πρώτος να πάει στη φουρτούνα,

να συνγκρουστεί και να γυρίσει νικητής.

Στην κορυφή του λευκού βράχου ν’ανέβει,

το τρομερό ουρλιαχτόν’αρχίσει,

Όλα τα σύννερα ν’αποροφήσει.

 

 

 5. ΦΩΤΟΣΚΙΑΣΗ

 

Η Δύση χάνεται μακριά  άπειρος χώρας.

Σιγά -σιγά η νύχτα πέφτει σύνορα δεν έχει,

 μα κι οι κοπελιές

στα ασπρόρουχα, στο κρεβάτι πέφτει

 ποια ονειρευτά, κάποια μενάζια,

και κάποια κλαίει.

Η παράξενη ησυχία κυριαρχεί,

 με αλόγιστο βήμα η μέρα  προχωρεί,

 στα ποτάμια, παγωμένος

δεν μπορείς να χαρείς,

πόνους με δάκρια κουβαλά

κάτο η λαγκαθιά.

Ποιος έναμαχαίρι σφίγγει

στην καρδιά,

Τι χρειαζόταν άλλο και

τούτη η μαύρη η ζωή.

Έφυγε, πάει.

Μα τώρα ο κακόμειρος!

Σαν ο «Ρωμαίος» γονατιστός ικετεύει.

Ο πιο δυστυχής δεν τολμά

 ακόμα να σηκωθεί,

Μένει στον ύπνο κατραμωμένος όσο δεν πάει.

Νύχτα σκορεινή, βάραθρο, αμέτρητο,

Τη λευκή ψυχή, την στέλνει πολύ μακριά.

Περίμενε να τελειώνει αυτό το ανάθεμα

στις φλόβες.

Νεκρική σιγή, μειδίαμα

μίζερο.

Η νύχτα περνά, κι αν περιμένεις τη νέα ημέρα

Σήκω ευτυχισμένος, βυθίσου στη χαρά.

 

 

6.ΤΑ ΌΝΕΙΡΑ ΜΟΥ...

 

Κομματάκια από λέξεις τρομάζουν την ψυχή.

Τα όνειρά μου μένουν εκεί,

σαν χιλιάδες παδόβουνα στον

 απέραντο ωκεανό.

Ο νους εισχωρεί πιο πέρα μ’ένα πέταγμα.

Σ’άλλους ουρανούς σε ταξίδια ποίησης.

Τα όνειρα μου μένουν εκεί,

στις ανοιξιάτικες νύχτες αστέρια πολλά.

Κομματάκια από λέξεις τρομάζουν την ψυχή

και εξυφαίνουν το ύφασμα  το μαγικό.

Τα όνειρά μου μένουν  εκεί όπως φέγγει

το γλυκοχάραμα τη χαραυγή.

Με τη νοσταλγία του φθινοπώρου  στο στήθος

Και οι σταγόνες της βροχής, όλο θλίψη.

Τα όνειρά μου μένουν εκεί σε ουράνια τόξα,

 χρωματισμοί σημαντικοί.

Την άσπρη μέρα, ελπίδα όλο χαρά

αντανακλούν μονοπάτια ποίησης.

 

 

7. ΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ  ΛΓΚΑΙΝΟΥΝ

 

Οι δέμονες εκβιαστές  παράτησαν.

Οι σκοτινές κουρτίνες

σκορπισμένες στο «Γαλαξία»,

εξαφανίστηκαν,

χάθηκαν στον εαυτόν τους το

μακρυνό.

Ο ουρανός λαμποκόπησε

Οι άγγελοι λευκαίνουν

 τη σκοτινιά του αχανές.

Κολάκεψαν τις ψυχές τις

πεθαμένες,

ξεχασμένες.

Τ’ατσάλινα νύχια

χάλκεψαν,

 στα ειρηνικά στρώμματα

 πέταξαν.

 

 

8. ΣΤΟΝ ΟΛΥΜΠΟ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ

 Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

 

Ο Ζευς υποσχέθηκε δικαιοσύνη

αιώνια,

κρυμμένη,

 απαγορευμένη από αιώνες

και αιώνες.

Οι αμαρτωλοί πιάσαν μόνοι

 τους αμαρτωλούς.

Το πιο άγιο δώρο,

για το τρομαχτικό

 «Ηαd».

Παντού οι λάτρες ζητωκράυγασαν

την τρέλα  και παντού έσφιξαν

αθωότητας δεσμά.

 

9.ΤΟ ΞΑΝΑΓΥΡΙΣΜΑ

 

Αναθεμάτισα τη βροχή για

 διωγμένο όνειρο,

Τα νυσταγμένα μάτια

ζητούσαν τα μαλλιά σου,

το χαμογελο, τα ξένιαστα βήματα.

Η σκιά σου εξεφανίζονταν

την αργοπορημένη νύχτα.

 

Τη ζήτησα παντού,

 στα ίχνη της ζωής,

χάθηκες ‘ κάπου...

Πού;

Ίσως στον πόνο μου

 λούφαξες σιωπηλά.

 

Rreth mrekullise se poezise Eseniane

        Të referosh rreth mrekullisë poetike të Sergei Eseninit,është njëlloj sikur të hapësh faqet e një libri të pambarimtë,ku kuptimi i analizës së vërtetë të botës tij,as fillon dhe as mbaron kurrë.Le t´a quaj guxim këtë mendim të vogël që dua të shpreh,për konceptin dhe frymën që ky autor i madh futi në poezinë e re dhe moderrne,për ndërthurjen që i bëri poezisë ruse me atë të motiveve orientale,ku padyshim natyra dhe vrulli rinor do të sillnin perlat më të bukura,që do të lexoheshin me një frymë në mbarë botën I paragjykuar për mënyrën e jetesës,për mbrëmjet e kaluara nëpër pijetore,për çapkënllëqet dhe natyrën prej sharlatani,do të endej rrugëve të botës,por me misionin e madh,atë të shpirtit dhe ndërgjegjies së lirë,mission që e ringriti dhe e ktheu në model të forcës shprehëse,të një bote ku mundësia për të arritur dhe për të ndryshuar qëndron vetëm tek vullneti dhe besimi që duhet të karakterizojë ç´do individ.Në këtë kontekst,bota e gjerë si vetë stepat ruse,do të përfshijë mendimin më substraktiv,nga modeli i pemës jetë,mështenkës bardhë, gjer tek muza e mbrëmjeve të veriut e cila ,shpreh dashurinë  dhe mallin pa kufi për nënën dhe me penën magji,i këndon dashurisë njerëzore,qan për atdheun në mërgim dhe krenohet për madhështinë e vendit të tij.

Kur lexon pozinë eseniane të duket sikur këndon,pasi embëlsia e fjalëve

muzikaliteti i tyre,përzgjedhja dhe forca artistike,të çojnë në një tjetër botë,përtej reales.Gjithçka e shprehur prej tij,në minaturë të jep përshtypjen sikur ka qënë pjesë e mendimt dhe botëkuptimit të tij,por thellë thellë,nëpërmjet rivijëzimit të ideve,nënkuptohet lehtë,se autori i madh,ka kërkuar të shfaqë hapur anën esenciale,dhe për këtë motiv ai u shkri një me huliganët,me pijanecët,me njerëzit e të gjitha kategorive,nga ku do të  perifrazonte mentalitetin dhe ndërgjegjien e kohës në të cilën jetonte.

                     “Ç´të pyesin e kush në këtë botë,

                       nuk ndihet shtegëtar,që ikën e vjen“

 

Që në fillim të faqes poetike të tij do të ndeshemi me konceptin për jetën,me mundësinë që i jepet njeriut për të jetuar,me plagën dhe dhimbjen për atë ç´shkon dhe për atë ç´farë ka humbur.Filozofia e këtyre vargjeve,të shkruara në emigrim,shpreh në një farë mase pesimizmin,lodhjen dhe braktisjen që e ndjen ç´do çast,për të vazhduar më pas,në po këtë poezi me nostalgjinë e kohëve të shkuara,plot dritë e jetë ,atje në viset e tij,pranë njerëzve të thjeshtë dhe të dashur,në atë botë që e bënte vërtet të ndihej krenar.Mendja depërton tek era e dëborës,tek lugina plot lule,tek shkrepëtima e yjeve të veriut,tek kënga e laureshës,tek hingëllima e kalit,e cila e ndjek që nga fëmijëria dhe e mban të lidhur fort me vendlindjen.

Letër nënës,eshtë tjetër simbiozë drithëruse,tjetër mall dhe dashuri,për atë që lind jetën.

                                         “Gjallë je,nëoke?Edhe unë

                                           Gjallë jam.Shëndet më paç,shëndet!

                                           Dritë e bëftë krejt kjo mbrëmje e lume

                                            Izbën tënde që me mall më pret“

Shqetësim i përhershëm,mall i patreguar,ndjenja të papërsëritshme, pë-rvijim i  ç´do mendimi,respekt dhe përulje para figurës së saj.Shalli i vjetër dhe ecja e vetmuar në rrugë me të vetmin merak që kanë nënat në botë nuk është shkruar me bojë,por me lot,pasi aty përmblidhet foshnjëria e veprimit të fëmijës,ndjenja e fajit për çapkënllëqet dhe për gjëra të tjera të pakëndshme që mund të kenë shkuar në veshin e saj,por ajo ç´ka është më e rëndësishme,është se këtu kemi një monolog të tillë,që përjetëson këtë ndjenjë egzistenciale dhe e ngre  në kult.Jo pa qëllim ç´do ambient vishet me dritë dhe jetë,duke filluar nga figura qëndrore e nënës,shtëpia,kopshti i bardhë dhe gjithçka që rrethon,nisi jetë aty,dhe po këtu kërkon dhe prehjen e fundit.

Atdheu,merr tjetër kuptim në mentalitetin dhe ndërgjegjien e tij,ai është pa fund dhe pa anë,krijon hapësira për të gjithë,dhe të gjithë duhet të punojnë për lulëzimin dhe begatimin e tij.Ai e do atdheun njësoj,edhe kur ndihet i braktisur prej tij,edhe kur kaloi ditët më të bukura,edhe kur ka humbur mes kohëve më të vështira,edhe kur falte gëzim dhe shkëlqim.Shprehje të tilla”A jam në atdhe a tjetër kund;por sot s´u dashka arti im as unë”,marrin përgjigje në një kuptim figurativ ”Paçka se kënga ime nuk duhet sot/Unë këndova atëherë kur t´i ishe sëmurë”

Shpirti dhe misioni i një poeti,nuk mund të bëjë llogari të tilla,të cilat do gjykojnë mbi raportin individ-shtet,por me përgjegjësinë qytetare dhe me moralin oponent në lidhje me veset dhe të këqijat e shoqërisë,në kohezion të plotë,dhe i vetëm po të jetë nevoja,lufton që mirësia dhe  drejtësia hyjnore të triumfojnë.

Poezia e Eseninit do të shfaqet në të tjera përmasa,dhe do të marrë fizionominë e saj të plotë,kur në thelb dhe në përmbajtje,ajo do të trajtojë motivin e dashurisë.Si ç´do poet,veshur me patetizmin shpirtëror,këtë zjarrmi të pafund që shkon gjer në harbim,do të rrezatojë tablon e gjallë të ndjenjës më të hollë,dedikuar delirit të bukurisë dhe delikatesës femërore.

                                       “Shagane,shpirti im,Shagane!”

Në këtë poezi me motive persiane,fjalët janë radhitur si notat muzikore,leximi i tyre ngjason me nje simfoni”Bethoviane”,ku sinkroni i përgjithshëm nuk tingëllon në vesh,por drithëron zemrën,trondit tërë qënien,përçon emocione të papërsëritshme,duke mistizuar ndjenjat njerëzore.Fuqia dhe bota shprehëse e autorit paraqet tablon e ngjyrave të jetës,lidh natyrën e bukur plot lule me ëmbëlsinë e dashurisë së vërtetë,detajon bukurinë e trupit dhe të shpirtit.

                                     “Puthëm e dashur puthëm

                                     Gjer në dhimbje gjer në varr”

Këtu ndjenjat e autorit sigmatizojnë botën e një dashurie të zjarrtë,të një dashurie që shkon përtej lumturisë,e një dashurie që kapërcen ç´do limit,e një dashurie që nuk shkruhet me fjalë,por në trajtë llave djeg dhe përvëlon ç´do shpirt.

Të gjendur përballë një stili të tillë,një mënyre të veçantë,një lirike sa dinamike aq dhe të pasur,një rrjedhshmërie që të bën padyshim pjesë të saj,kupton përsojen dhe madhështinë e poezisë,këtij substrakti shpirtëror,që shumë njerëz mendojnë se mjafton të rimosh dhe ç´do gjë funksionon,dhe harrojnë atë ç´ka është më e rëndësishme ,shkrirjen e shpirtit dhe pasionit një me botën profetike që kërkon të shpalosësh.Gjenialiteti i këtij poeti,arrin të përthyejë konceptet e kohës,ta bëjë poezinë më kumbuse,më jetësore,duke e kthyer në një mesazh përjetus tek të gjithë njerëzit,anë e mbanë globit.Autori shpreh qartë dobësisë njerëzore,ai edhe për një zë zogu që nuk e dëgjon më shqetësohet,shkruan me zemër në dorë,me gjakun e ndjenjave të tij nënëshkruan jetën njerëzore,harrohet pas natyrës së llojit të tij dhe humbet në pyllin pa fund të botës së madhe.

Sergei Esenini pa dyshim që do të mbetet në plejadën e atyre autorëve,që fjalën e kthyen në art,dhe artin e ngritën në piedestal,për t´u treguar gjithë njerëzve,se universi poetik rrezaton shkrepëtimat më mbresëlënëse.

Vështrim rreth Vëllimit poetik  “Vjersha” të autorit Lame Kodra (Pseudonimi i Sejfulla Malëshovës”

 

Për mbarë lexuesin shqiptar dhe në mënyrë të veçantë për dashamirësit e shumtë,të poezisë së Lame Kodrës (pseudonimi i Sejfulla Malëshovës),sot qarkullon me sukses vëllimi poetik “Vjersha”,Faksimile e botimit të dytë me të njëjtin emër (1946) ,falë interesimit të drejtëpërdrejtë të botuesit Mehmet Gëzhilli dhe ndihmës së çmuar të bashkëpunëtorëve Medi Koxhai dhe Melsed Doracaj.

Ky vëllim poetik i shoqëruar dhe me dy vëllime të tjera (përkthime +publicistikë) nga shtëpia botuese Argeta LMG,përbën evenimentin më të madh letrar për botën e sotme të letrave shqip,si dhe hedh dritë për njohjen e këtij personaliteti dhe poligloti,i cili u end mes dy jetëve:

 

·        Njëra pjesë e jetës  është e mbushur,me shkëlqim dhe dritë,ku mirënjohja dhe vlerësimi i personalitetve të tillë si Faik Konica dhe Theofan Stilian Noli ,do të rimedisiononin konceptin modern për një Shqipëri të nesërme,një Shqipëri Evropiane dhe një Shqipëri të ndrituar dhe bekuar nga e drejta,prosperiteti demokratik dhe pro perëndimor.

·        Ana tjetër e medaljes do tregonte heshtjen dhe reminishencat e totalitarizimit të diktaturës komuniste,ku figura e këtij personaliteti do të denigrohej me qëllim të caktuar politik,përkthimet e tij do botoheshin pa emër (megjithëse lexuesi mbarë shqiptar e kuptonte dhe e njihte shumë mirë penën dhe stilin e tij brilant),do të jetonte dhe punonte në kushte nga më të tmerrshmet,për të vdekur më pas në mjerim të plotë.(i përcjellur për në banesën e fundit nga e motra Zenepe Çafka dhe dy varrmihës)

 

Botimi tre vëllimeve rreth jetës dhe veprës së tij konfirmon plotësisht gjenialitetin dhe popullaritetin e dadiskutueshëm të figurës së tij madhore,gjithashtu  riformaton vizionin dhe vitalitetin në koshiencë të plotë.

Refleksioni dhe përshtypja e ç´do lexuesi të çon tek  vëllimi i  parë poetik “Vjersha”

Të perifrazosh e të komentosh vjershat e Lame Kodrës,është njëlloj si të duash të belbëzosh e të thuash keq ato që janë thënë me akcent bilbili (citon Dr Ymer Dëshnica)

Jo pa qëllim shprehet dr Dëshnica në këtë mënyrë,pasi vjershat e Lame Kodrës dëgjohen,ndjehen,këndohen,këto xhevahire të rralla reflektojnë shkëlqim dhe tejçueshmëri,dhe shprehin qartë dinamizmin e ideuesit dhe projektuesit të këtij stili sa kuptimplotë aq dhe domethënës.

Koha dhe rrethanat e kthyen këtë figurë në poet rrebel,herë-herë ngrihet mbi heshtjen dhe tallazet që pëfshijnë atdheun dhe fshikullon retë e zeza që duan të pushtojnë kristalin e shpirtit të një kombi të tërë,herë-herë ulet këmbëkryq për të ndarë esnafërinë dhe mençurinë e shqiptarit.Sigurisht që në mbarë  poezinë e tij pasqyrohet mendimi dhe pikëpamja që kishte për  zhvillimin dhe emancipimin e shoqërisë shqiptare,mendim që konsistonte në luftën pa kompromis ndaj pragmatizmit dhe ndërgjegjieve të sëmura,të cilët duke shfrytëzuar mentalitetin e bajraktarizmit,që jo rrallë shoqëronte shoqërinë tonë,po gangrenizonin dhe rrënonin ç´do ditë tokën e shenjtë,tokën arbërore.Duke u mbështetur mbi këtë realitet,poeti,përkthyesi dhe publicisti Lame Kodra ngrihet mbi sakrificën dhe sublimon pa reshtur.Shqetësimi i poetit shkel nëpër netët e errëta që mbartin trupin e sakatuar të atdheut të dashur,prandaj me shpresën dhe besimin e patundur kërkon realizimin e ëndrrës së ligjshme të një shqipërie etnike,të lirë dhe demokratike. Këndvështrimi orgjinal dhe njohja e mirë e botës së trazuar të shqiptarit i jep të gjitha atributet për të modeluar dhe projektuar modelimin e tij të ri poetik,një modelim i thjeshtë dhe i asimilueshëm prej të gjithëve,një modelim që do ndikonte dukshëm në transformim të plotë të ndërgjegjies kombëtare.Botkuptimi i gjerë,krijimi hapësirave dhe prespektivave të reja,patjetër do të mund të jepnin efektin e duhur pozitiv,efekt që percepetohet dhe përjetohet thellë nga mbarë lexuesit edhe sot.Jeta dhe vepra e tij poetike janë si një det i thellë dhe i pa anë ,ajo s´mund të matet,por vetëm të vlerësohet dhe respektohet.Vjershat e poetit i përshkruan ideja thelbësore bashkim,vëllazërim dhe drejtëisi për tëgjithë,ndershmëri,besnikëri dhe përkushtim ndaj atdheut,punë gëzim dhe dashuri njerëzore.Fjalët e tij janë profetike,godasin hermetizmin e kryneçësisë së kohës dhe ngjallin shpresë.Larmia strofike dhe ajo monokolonë,lloji rimave,ndërtimi vargjeve, kadenca,ritmi dhe muzikaliteti e bëjnë poezine e Lame Kodrës sa interesante aq dhe të veçantë.Rezonanca e gjerë që përshkruan vjershat e ngre autorin në nivelin më të lartë,e cilëson për nga stili dhe largpamësia.Poeti diku shfaqet i dhembshuruar,diku tjetër i rrebeluar,me këtë lloj tedence ai sigmatizon dhe mrekullon,shpreh revoltë dhe triumfon.Si poezi sugjestionuese,kjo lloj poezie do të mësohej dhe këndohej  fshehurazi,duke vrarë heshtjen mizore dhe torturuese të imponuar nga diktati dhe duke çjerrur pareshtur fytyrën e vërtetë të totalitarizimit në art,kulturë dhe në ç´do fushë tjetër të jetës.Kjo poezi sa herë që lexohet aq më shumë lartësohet,kapërcen kufijtë e kohorë dhe kumbon madhështinë e poetit Lame Kodra.

Lame Kodra meditoi me mendje gjeniale,shkroi me dorë poeti dhe jetoi për të shkuarën dhe të sotmen tonë.

 

 

Jo më kot poeti:            

                          Qëndroi mes shkrepit të heshtur

                          Dhe heshtjen goditi mes të përjetshmes së tretur

                          Kudo shikonte perëndimin e plakur

                          Dhe kudo i shfaqej agimi ringjallur.

 

 

 

1998

Rreth paralelizmit të normës së gjuhës së Naimit dhe gjuhës standarte :  Kongresi Manastirit

Të referosh rreth Kongresit të Manastirit,këtij momenti historik  kaq të rëndësishëm për fatet dhe gjuhën e kombit tonë nuk është thjesht një diskutim rreth përcaktimit të alfabetit të gjuhës shqipe,ose përzgjedhjes së tij,por në paratezë të plotë duhet theksuar kohezioni i krijuar midis Lidhjes së Prizerenit dhe paraprirja për shpalljen e Pavarësisë.Lidhja e Prizerenit do të formatonte figurën e Rilindasit tonë kombëtar Abdyl Frashëri,ndërsa paraprirja për Shpalljen e Pavarësisë do të sillte në skenën diplomatike dhe eurudite një tjetër pinjoll të Frashëllinjëve , atë të Kryetarit të këtij Kongresi ,Mid´hat Abdyl  Frashërin,figurë që Bashkia e Qytetit Permet ,pati nderin e madh që ta nderonte me titullin e saj më të lartë.

Në këtë kontekst dhe nën këtë frymë figura e Mid´hatit,do të përfaqësohej me normën dhe standartin e gjuhës së poetit kombëtar Naimit dhe me drejtëshkrim të mbështetur plotësisht tek Alfabeti Stambollit (Alfabet që ishte iniciuar dhe mbështeur nga Sami Frashëri)  ,gjuhë e cila do të zyrtarizohej dhe do të kthehej në normë letrare edhe nga Kongresi i Manastirit (një tingull një shkronjë).Gjuha shqipe,si një gjuhë indoevropiaene,e mbështetur në një traditë shkrimi shumë më të hershme,pavarësisht nga tre dokumentat e njohura si :Formula e Pagëzimit e Pal Ëngjëllit;Fjalorthi i Arnold fon Harfit apo Perikopeja e Ungjillit,për të ardhur tek Meshari Gjon Buzukut apo veprën e arbëreshit Lekë Matrënga do të përbënin bazën e rendit drejtëshkrimor ,drejtëshkrim që do mbështetej fort në përzgjdhjen e shkronjave latine,përzgjedhje që përkonte me rreshtimin e Shqipërisë në familjet e civilizuara evropiane dhe në plotësimin e ëndrrës së madhe të rilindasve tanë kombëtarë.

Anançimi i tre alfabeteve ai i Stambollit,Agimi dhe Bashkimi do të bëhej pjesë e debatit të Kongresit të Manastirit dhe përfundimisht me disa ndryshime të vogla,falë dhe auteritetit të Gjeniut të Kombit,Mid´hat Frashëri,do të përcaktohej alfabeti i Samiut ose Frashëllinjve siç cilësohej me të drejtë nga toskëria,dhe më pas jo vetëm që do të unifikonte gjuhën amtare shqiptare,por do të përbënte dhe bazën dhe standartizimin e plotë të gjithë normës gjuhësore që përdoret dhe sot.

Nën këtë këndvështrim dhe përbrenda suazës së lëvuzjes kombëtare për pavarësinë e plotë të vendit,jo vetëm që do fillonte fushata e shndërrimit të klubeve në shkolla,ku vlen të përmendet dhe hapja e shkollës shqipe në Përmet dhe Frashër,me mësues të ardhur nga Janina,por përherë të parë në këto shkolla u aplikua alfabeti  i miratuar nga Kongresi i Manastirit.

Duke qënë se shtrati i ngritur për standartizimin e gjuhës shqipe në këtë kongres përkonte me aspiratat dhe largpamësinë e Rilindasve tanë kombëtarë,në mënyrë krejt të natyrshme do të paralelizohej gjuha e Naimit me alfabetin e Samiut (Alfabeti Stambollit),dhe si i tillë do paracaktohej dhe norma letrare që me plot të drejtë do deklaronte dhe Shkrimtari madh Ismail Kadare prara disa ditësh në një takim me intelektualët e Jugut në Gjirokastër ,që gjuha letrare shqiptare është gjuha e Naimit,Gjuha e Përmetit.

Duke qënë se qyteti ynë i vogël por i njerëzve me mendje të ndritur,ka sot privilegjin që të përfaqësojë kulturën tonë të pamohueshme kombëtare,kulturë që nisi zanafillën këtu, mbështetet këtu dhe vazhdon të përsoset prej këtu,dhe qe meriton të vlerësohet dhe të çmohet si një nga gjërat më të shtrenjta që kemi.