AGRON SHELE IWA; WPS

Ese dhe vleresime per autorin

Home
Autori i poezise dhe befasise poetike Rumune Dorin Cozan
Autorja e njohur Corina Gina Papouis! Mrekullia poetike midis orientit dhe moderrnizmit
Poeti bashkėkohor Qipriot -Turk Ahmet Ómeraga ahmetomeraga@gmail.com
Seref Ozturk
Adelina Dardha,nje ze i ri qe perthyen shtigje poezish
Autorėt Pėrmetarė
Letėrsi
Artisti i madh i Folklorit Popullor Vasil Ēuri
Autorėt e perkthyer ne Turqi !
Prezantimi Poeteve : Lediana Paja
Prezantim i talenteve tė rinj :Ivana Dervishi
Seria e Autoreve Qipriote (Turqi)
Poetja Bashkėkohore Nese Yasin
Poeti bashkėkohor Atilla Elüstün ati_els@hotmail.com
Impresionim i autorit Patrick Sammut IWA Malte
Kumte dhe esse
Agron Shele WPS Sinan Vaka WPS
Ftese
Publicitet
Impresionime nga takime Kombetare dhe -Nderkombetare
Deklarata e Prespes
Imazh i Rreme
Ese dhe vleresime per autorin
Beyond the Grey Curtain
Works
Ahmet N Murati Midis lirikave dhe zjarrit tė pashuar pėr dinjitet dhe liri kombėtare!
Sompozium

KORSI E HAPUR (ESSE)

 

Njė shpalosje universale vlerash

 

   Mendimi universal nė letėrsi dhe unifikimi vlerave reale kanė mundėsur sot koncepte dhe ide nga mė madhoret,kanė krijuar tendenca pėrafrimi nė shumė kultura,kanė paracaktuar modalitete bashkohore dhe kanė krijuar mundėsi tė jashtėzakonshme bashkėpunimi dhe komunikimi.

Nėn kėtė nismė dhe me motivim tė qartė u realizua projekti “Korsi e hapur“ Antologji poetike e Krijuesve Pegasi dhe autorėve tė tjerė nga vendi dhe bota (rreth 170 autorė vendas dhe 84 autorė tė huaj nga 22 vende tė ndryshme tė botės),tė cilėt me prurjet e tyre letrare nė 11 gjuhė tė huaja,arritėn tė flisnin pėr herė tė parė nė gjuhėn shqipe dhe tė plotėsonin njė mozaik letrar nga mė tė larmishmit.

   Botimi i kėsaj antologjie nuk ėshtė i rastėsishėm,por erdhi si rrjedhojė e  pėrvojės  10-vjeēare,e shtrirjes sė  Lidhjes “Pegasi“brenda dhe jashtė vendit,e komunikimit  me simotrat e tjera letrare tė cilat shtrihen nė tė gjitha kontinentet,e shpalosjes universale tė vlerave i cili ėshtė bėrė evident dhe mjaft sinjikativ.

   Ėshtė e ēuditshme por dhe mjaft premtues lloji i ri i komunikimit midis autorėve tė ndryshėm nėpėrmjet internetit,tė cilėt punojnė nė mėnyrė tė pavarur pėrbrenda rrymave tė ndryshme letrare,shkėmbejnė eksperiencė dhe hulmutojnė prurjet dhe gjetjet e reja ,debatojnė pėr anėn kompozicionale dhe atė fabulore,konturojnė idetė dhe profeksionojnė stilet.

   Le tė bėjmė njė anlitikė tė shkurtėr tė antologjisė poetike dhe tė konkludojmė pėr dinamizmin e krijuar duke u endur nga njė autor tek tjetri,nga njė kulturė tek tjetra,nga njė ndjenjėsi nė njė ndjenjėsi tjetėr.

   Pse e shtroj kėtė paratezė tė nderuar kolegė?

Pėr shumė arsye tė cilat tė shtyjnė drejt konturimit tė njė letėrsie ndryshe

·        -Letėrsi qė ėshtė domosdoshmėrisht e aplikueshme nė vende qė kanė pasur  probleme ēensurimi Shqipėri,Kosovė.

·        -Letėrsi qė duhet tė ridimesionojė vetveten dhe tė krijojė komunikim mė tė gjerė nė hapėsirė dhe kohė.(Komunikim qė realizohet pėr herė tė parė nė letėrsinė shqiptare pasi pėrfshihen rreth 84 autorė tė ndryshėm tė huaj)

·        -Letėrsi qė duhet tė pėrafrojė kultura dhe kombe (Pėrfshi 22 vende tė ndryshme tė botės qė pėrfaqėsohen denjėsisht)

·        -Letėrsi komunikuese,dhe mundėsuese pėr shkėmbime tė ndėrsjellta vlerash.

   Le tė ndalemi nė njė moment tjetėr, i cili shėrben pėr tė konfiguruar elementė kyē tė njė projekti tė tillė,projekt qė konsiston nė paraqitje tė pėrbashkėta  dhe nė eventualitete tė ndryshme.

   Ē“duhet tė kuptojmė me elmentė qė ndikojnė dukshėm nė perfomancėn e njė vepre kaq tė gjerė dhe nė paraqitjen e saj grafike:

Ėshtė mė se e kuptueshme qė elementėt bazė qė treguesit e nivelit artistik tė jenė sa mė cilėsorė duhet:

·        -Niveli i pėrkthimit tė jetė pėrbrenda standarteve (Rast konkret   Shqipėrim+ruajtje kompozicioni +ruajtje mesazhi) perfomancė qė u mbėshtet fort nga Kongresi Lidhjes sė Shkrimtarėv e tė Botės ,Salaminė ,Greqi 2008 nė lidhje me vėshtirėsitė nė fushėn e pėrkthimeve.

·        -Harmonizimi i prurjeve dhe gjetjeve letrare tė autorėve vendas me ata tė huaj.

·        -Rikonceptimi i artit me autoritetin krijues.

 

  Jo pa qėllim pėrbrenda veprės letrare ndeshesh me emra tė tillė si Teresinka Perriera Kryetare e lidhjes Shkrimtarėve tė Botės IWA (USA)Domeniko Defeliēe dhe Flavia Lepre (Itali),Adolf Shvjedēikov (Rusi),Kristina Santos Akeza (Brazil),Dr Ashok (Indi),Hju Ēi Ēeng (Kinė),Benard Xhekson (Angli),Armando Roje Leon (Marok),Goro Ihara (Japoni),Ēan Sirisuit (Tajlandė),pėr tė ardhur tek poetėt Grekė Dimtris Kraniotis Kryetar i Lidhjes Poetėve tė Globit WPS,Dinos Kubatis,Panajota Zaloni ,kandidatja pėr ēmim nobėl Nadia Ēela Pop (Rumani),autorėt kosovarė Kadrush Radogoshi,Rushit Ramabaja,Muharrem Gashi,autorėt e Lidhjes Pegasi qė pėrfaqėsohen kryetarin Kristaq Shabani,Petro Dudi, Iliaz Bobaj,Dashamir Malo,Trifon Dafa,Izet Ēulli,Enrieta Sina,Lumo Kolleshi,Sinan Vaka,Dhimitėr Miti,Anila Mihali,etj.

   Kjo konglomeratė autorėsh tė cilėt nuk njohin as shtet dhe as komb por pėrfaqėsojnė universalitetin e vlerave njerėzore pėrbėn rast tė papėrsėritshėm pėr kulturėn tonė letrare,dhe kėtė gjė e vėrtetoi mė sė miri shkėmbimi i informacionit nėpėrmjet postės elektronike nga ku shumė kolegė tė nderuar tė huaj tė cilėt nė kėtė antologji poetike flasin shqip,kanė dėrguar qindra mesazhe urimi dhe falenderojnė pėr tė tjera inisiativa tė tilla,tė cilat dhe pėroja e tyre e gjerė nuk i kish pėrcjellur mė parė.

 

   Duke cituar njė ekstrakt tė shkurtėr nga kjo antologji ku theksoj se:

 

“Poezia ėshtė vetė magjia

 Poezia ėshtė flirt i shpirtit

 Poezia ėshtė muzė mbi muza”

 

Mendoj se kam shprehur percepetimin e vėrtetė tė poetit global.

    Sė fundi mendoj se “Korsi e hapur“ ėshtė pikėnisje e atributeve dhe prurjeve tė qindra poetėve tė cilėt pėrbrenda mendimit tė tyre kanw nisur dukshėm dhe bindshėm shkėmbimin universal tė mendimit letrar shqiptar.

 

 

 

          

 

           “Innocent passage

                                         Poerty

              

ΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ  ΛΓΚΑΙΝΟΥΝ


 

 

 

MUZA IME

 

Muza ime!

Ē“bukuri fsheh brenda muzgjeve?

Ē“ėndrra rilinde pėrtej lirishtave?

Ē“kėngė kėndon honeve tė gremisura?

Ē“rreze kėrkon mbrėmjeve tė ngrysura?

Ē?...(A mund tė mbarojnė pyetjet retorike?)

 

Muza ime!

Qėndroj majė shkrepit tė heshtur,

heshtjen godas mes tė pėrjetshmes  tretur.

Ngado shoh perėndim tė plakur,

  shfaqet kudo agimi i ringjallur.

 

Muza ime!

Vitet dhe thinjat si vetė kreshtat,

zbardhin nėn mjegullat e fshehta.

Shpirti i gdhendur nga pena thatime,

dridhet, griset, tutje humbėtirave.

 

Muza ime!

Mos erdhe si mallkim ndėr deje

a  si lojė  luajtėse marramendshe?

Kundroj sy  vashe fshehur brenda teje

dhe lotkthyerin nė smerald.

 

Muza ime!

Si frymė e shenjtė shtyn nė harrim,

pse poetė u gdhimė nė ag.

Vegimeve  tė paqta jeta nė vlim

Dita shpejton me harrakatin ēap…

 

Ėndrrat e mia mbetėn aty

 

Copėza fjalėsh drithėrojnė shpirtin...

Ėndrrat e mia mbetėn aty,

si mijėra ajzbergė nė oqeanin e pafund.

Mendja depėrton tutje fluturimth,

nė tė tjera qiej, rrugėtimesh “plot mund“.

 

Ėndrrat e mia mbetėn aty,

netėve pranverore, yjeshumė.

Copėza ndjenje drithmojnė shpirtin

dhe endėn magjinė pėlhurė.

 

Ėndrrat e mia mbetėn aty,

si zbardhja e dritės, nė agim.

Me mallin e vjeshtės nė gji

dhe ... e pikat e shiut -trishtim.

 

Ėndrrat e mia mbetėn aty

mbi harqe ylberėsh, koloritė kuptimėsie;

Tė bardhėn ditė, shpresė dhe ngazėllim,

pėrthyen shtigje “rrebelim“ poezie.

 

Ėndrrat e mia mbetėn aty

Tė formatuara ndjenjėsisht...

Njė shikim i hedhur qiellit tė tymtė

Konturim frymor –figurė statujisht...                                                                  

                                                    

                

 

 

                                                                                                                                                                                                        Ėngjejt zbardhėn

 

Demonėt dhunues

braktisėn,

Perdet errėtuese

shpėrndarė nė”Kumtėr”.

u zhdukėn,

humbėn nė vetveten e largėt.

 

Qielli shndriti

Ėngjėjt zbardhėn

zymtėsinė hapėsinore.

Mikluan shpirtrat e vdekur,

                                          tė harruar;

 

farkėtuan

thundrat e ēelikėta,

shtresave paqėsore

fluturuan.

 

         Nė Olimp vendoset drejtėsia

 

Zeusi premtoi drejtėsinė e pėrjetshme,

tė fshehur,

tė ndalur prej shekujsh, e shekujsh.

 

Mėkatarėt kapėn vetė mėkatarėt

Dhuratėn mė tė shenjtė, pėr tė tmerrshin“Had“.

 

Kudo ithtarėt brohoritėn marrėzinė

dhe kudo shtrėnguan zinxhirė pafajėsie.

       

Tetor

 

Mijėra gjethevrara prekin trotuarin

Erė- marrėzia shtyn edhe mė tej,

Harresa e largėt pret ndanė qytetit,

tė mundė, mė tepėr tė rrėmbejė,…

 

S“mbaron kėtu mėkat’ i filluar,

Zogjtė e fundit nga shtėpia zbon,

Kur mėngjezi shkopin e parė hedh,

lotvuajtjet jetime asfaltin miklojnė.

 

Era bredhacake turret poshtė liqenit,

Gjurmėkujtesat gėrvish thonjzhveshur,

E nesėrmja pėrcjell me fshesėn ndėr duar

Ankthin e mbledhur, netėve tė vonuara.

 

    Anės liqenit

 

Vjeshta tė harroi liqen, jo Unė.

Erdha si gjithmonė pranė teje,

zbathur,

Vlagun tėnd mė tepėr tė ndiej.

 

Valėt derdhen poshtė kėmbėve,

dridhen, pėrflasin;

khehen sėrish prapė  tutje,

treten humbėtirave tė thella.

 

 

Dallėndyshet u larguan,

Njerėzit po ashtu,

veē regėtima pulėbardhash

dhe ēapat e mi tė vetmuar.

(Shkruhet kujtesa nė trajta papirusesh,

pėr tė rifreskuar kujtesėn e shkuar…).

 

Gjatėsi valėsh tė lodhura,

muzg mbi qelqin tėnd,

Shirita tė ndritshėm, tė prerė,

 mendime qė nisen larg,

 mendime, qė s’ndalin  kurrė nė vend…

                                                     

       Dritėhije

 

Perėndimi tretet tutje nė pafundėsi

Dal nga dalė dhe nata zbret pa kufi,

po dhe vashat, nė tė linjta shtratin zėnė,

kush nė ėndėrr, kush e epur, kush dhe qan.

 

Qetėsia pėrēuditėse mbisundon,

nėn ēapin harrakat ditė e vonė ,

mbi lumenj fėrgėlluar dot s“gėzon

dhimbje lotėsh mbart lugina poshtė.

 

Kush njė thikė zemrės i shtrėngon…

Ē“duhej mė pėr tė dhe kjo jetė e zezė

Ajo iku. Po tani i shkreti!

Si ”Romeo” pėrgjėron gjunjėzuar.

 

Mė fatkeqi, s“guxon ende tė ngrihet,

I mbetur nė gjumė, nxirrosur si mė s“ka

Natė e errėt, humbėtirė e pamatė

tė bardhin shpirt, e ēon shumė larg.

 

Prit tė finishohet ky mallkim ndėr deje:

Heshtje varri, nėnqeshje mizore.

Nata arratiset, nė pritsh ditėn e re

ēohu i lumtur, zhytu nė hare.

                                                                                  

 

Rikthim

 

E mallkova shiun pėr ėndrrėn e dėbuar,

Sytė e pėrgjumur kėrkonin flokėt tuaj,

buzėqeshjen,

shkujdesje hapash.

Hija jote tretej natėn e vonuar.

 

  kėrkova kudo gjurmėve tė jetės,                                                                                               

diku humbe,...

Ku?...

Ndoshta mallit tim

u struke e heshtur.

 

Pasazh i pafaj

 

Pasazh i shkuar,fytyrė e konfiguruar

Fytyrė vajze,

ėmbėlsisht e dashuruar.

Det i thellė,

konturim i tejskajshėm.

Mall i fshehur dhimbshėm.

Pasazh i pafaj.

 

   

            

   

   

Vajzat

 

Kapėrcim diellor,rrėzėllim drite.

Vėshtrim i vjedhur ngutshėm,

robėrim shpirti.

 

Botė e tėrė ndjenjash ,

ēast lumturi.

Brengė e pėrhershme,jetė marrėzi.

 

Botėn rrotullojnė,si tė ishte lodėr.

Ulen e pėrulen,

boshllėkut tė kotė.

 

Nimfa qė tronditin zotat edhe qiellin,

Ēojnė nė altar,

Ditėt e pendimit.

 

Tė bukura ,tė brishta

dhe ėndėrrimtare.

Krijesa  mrekulli,fluturim pulėbardhash.

 

Fllad pranveror,petal trėndafili

Shenjė ēiltėrsie

Kurorė dashurie.

 

   E pafalshme

 

Valėt shkumėzuse,

poshtė bregut soditės

horizontesh u thyen,

thinjat e bardha shkulėn,

ngjirizeve tė thella pėrhumbėn.

 

Deliri i paqes pėrtej blusė

nėnqeshi mendjelehtėsinė shekullore

dhe fali kryneēėsinė moderne!

 

Sė largu

 

Njė telefonatė uron nga larg,

Njė tjetėr gotė troket dhe mė larg.

Pėr mua!

Tė gjithė ndihen tė gėzuar,

dėfrejnė nė dėfrim.

Sigurisht pėr mua!

Por s’pyetėt shumė kėtė buzėmbrėmje,

as pėr qytetin s’folėt njė tė vetme  fjalė...

Vetminė tonė s’e shkulėt, u trėmbėt

 nga rrėnjėt xhufkore kėtė natė.

 

Ju vazhdoni tė gėzoni pėr ne,

pa ne…

Ēuditem dhe vetė pėr akullin qė ndiej.

 

 Majė shkėmbit tė bardhė

 

Majė shkėmbit tė egėr,

                                   tė lartė,

 mbisundon frika.

Mes territ shfryrės shkulmė bore,

                                              gėlon stuhia.

Njė klithmė vajtuese ējerr heshtjen,

qan fatin e braktisur prej kohės,

me sy tė lodhur mbėrthyer

pas territ pa fund  shfaqės.

 

Jehon ulėrimė e largėt

mbytur ndėr dhimbje,  lot,

nota pentagrami vajtimi

 I lodhur,

          i mundur,

                         i plakur

 

kėrkon pak prehje  pėr shpirtin.

 

Nė ėndėrr vjen zėri i shokėve,

ta shkundė nga gjumi pėrjetshėm,

I pari tė shkojė nė furtunė,

tė ndeshet dhe kthehet fitues.

 

Majė shkrepit tė bardhė tė ngjitet,

ulėrimėn e frikshme tė niste.

Retė, nė ishte e mundur,

 tė gjitha, t“i pėrpinte!

 

 

 

 

       Apokalips

 

Pėr zemrėn,

rendėn gjithandej ogurzinjtė…

por dot fatzinjtė,

s’e shkulėn nga shpirti.

 

 

 

  Njė lypės

 

“Gjynah!”-

thotė me vete njė plak kalimtar.

“Sa keq!”-

vazhdon lojėfjalėn njė djalė,…

Kėshtu shprehet mė pas dhe njė grua,

Ndėrkohė njė vajzė rrugėn ka ndėrruar.

 

Tė tjerė,

prapė tė tjerė pėrflasin.

Lypėsi pret me duar tė mpira.

 

  Manastiri

Kambanat ranė sėrishmi…

“Prapė ka vdekur tjetėr njeri?!”

Fjalėt e fundit, tė vetmet…

I “fshehu” tė gjitha manastiri,

 u kthye, nė ēast, nė memec.

 

Kohezion

 

Vėrtet!

Sa afėr ishim dje!

Ēudi!

Sa larg shkuam sot!

Na ndante mes nesh njė pikėpresje…

Sot nuk shquaj as pikat!

 

                                   ***

                                   Sa zemra tė plagosura,

                                   sa shpirtėra tė brengosur,

                                   sa lot dhe sa mall,…

                                   Ndal udhėkryqi mė i madh.

 

      

  Mirė se erdhe

 

Kur zilja bie nė derė,

dihet  alarm bėhet nė shtėpi,

pėr rėndėsinė e mysafirit tė ardhur,

mimika tregon kush ėshtė ai.

        

 

 

 

 

 O zemėr, o mall, o vatėr, o kėngė, o zjarr…

 

O tokė e pėrgjakur nga shekujt,

O vend i tė parėve tė mi,

O diell qė ndriēon pėrmbi qiej,

O vend i shqipeve – Shqipėri!

 

O mall i mbledhur ndėr njerėzi,

O vatėr, ku prehje fal ti

O zemėr, qė rreh mbi ēdo dashuri,

O vend i shqipeve – Shqipėri!

 

O kėngė shpirti, burim jete,

O zjarr i endur ndėr legjendė,

O mė i shenjti ndėr tė gjithė,

O vend i shqipeve – Shqipėri!

 

Kosovės martire

 

Malet e rreptė dhe grykat e frikshme

Oshėtijnė nga klithmat e bijve tė shqipes

Krenaria e arbėrit fushėbetejė martirėsh

Burrat e dheut  prore  ka thirrur.

 

E etur pėr komb,flamur e liri

U dogje nė flakėt e shekujve robėri

Tym e barut kullat statuja

Tmerr e panik pėr shkjahun  e huaj

 

Me zjarr e ndrite emrin tėnd Kosovė

Me gjak e shkruajte gjuhėn arbėrore

Burrat u falėn pėr besėn dhe fjalėn

Burrat e fituan tokėn e tė parėve.

 

Zėri i Drenicės,kushtrim lufte e furie

O prite o prite,jehon Azem Galicėn

Ngritur mbi lavdi,tjetėr rreth kreshnikėsh

Me Adem Jasharin,valle historie.

 

Eh! Kosovė! Kosovė martire

Shekulli ri ,faqe lavdie

Gjaku dėshmorėve,provė pavdekėsie

Krenari shqiptarizmi ,tokė e hyjnizuar.

 

 

 

 

Oshėtimė e largėt nga gjumi na zgjon

 

Vendlindjes time,Malėshovės

 

Fshehur mes malesh, ku mjegulla zė fill,

tutje horizontesh mendja fluturon,

malli i nxituar pėrherė nė kėrkim

pėr lisat, zallishtet dhe ujėrat e ftohtė…

 

Si zogjtė shtegėtarė humbėm, s“di ku,

tė lamė tė vetme, ikėm tė gjithė,

Rrėnimi si korbat, turret egėrsisht

tė kthejė ē`tė mundė, nė pluhur dhe hi.

 

Fjala mė e parė tė mat me “dikur“,

ē`vlen, kur tė heshtur shikojmė sot,

Askush s“mbart mallin tėnd tė gjerė,

t“i flasim, ta prekim, tė shkrihemi nė lot.

 

Madhėshtia jote shkrepėtin rrufe,

oshėtimė e largėt nga gjumi na zgjon,

Malli i mbledhur na fton tė gjithė

Tė tė ngremė nga heshtja, nėna jonė, Malėshovė! 

 

Me shpirtin, pėrherė nė fluturim

 

Mikut tim, Frederik Reshpes

 

Ti ike ashtu, krejt papritur

me mallin vjeshtėror nė gji.

Me zemrėn mbetur peng atje

tek i shenjti,

             liqen turfullim.

 

Ti ike, pa thėnė  asnjė fjalė,

i lodhur,

           i mundur nga dhimbja.

Me brengėn e nėnės sė thinjur

nga vitet e vuajtjes sė poetit.

 

Ti humbe rrugėtimės  pa kthim,

me tė vetmin ėndėrrim nė shpirt,

me tė vetmen pasuri qė kishe,

Dorėshkrime

              dhe copėza poezish.

 

Ti ike larg, si era,

nė tė  pėrjetshmen paqe,

                                    ngadhėnjim.

Me sytė e shpresės tek e nesėrmja,

me shpirtin, pėrherė nė fluturim.

Poemthi i kuajve tė bardhė

 

I

U mendova njė mbrėmje

me vėshtrim nga yjet.

Hėna hidhte zbehtėsinė mbi mua,

nėnqeshte  pafajėsinė e shpirtit treguar.

 

Mendova njė ēast

ta pėrbuz kėtė rreng tė heshtur;

mendova njė ēast

ta pėrbuz kėtė imazh tė rremė.

 

Qetėsi!

Ēuditėrisht vetėm  qetėsi,…

S“dihet ē’ ėndrra bredhin

nė shpirtin e njeriut!

 

Krahė menatorė shtrihen ngadalė

tė lodhur,

             tė verbėr,

                        plot mistere.

Rendin pas natės sė kuajve tė bardhė.

 

 

Kjo ėshtė nata e kuajve tė bardhė,

Natė,

Premierė e pėrhershme,

Premierė qė s’di tė reshtė.

 

II

 

Lėmshe mendimesh

pleksen diku,

orvaten honeve,

ngrehinave tė pafundme labirinthesh.

 

Shumė zgjidhje fal momenti.

Mė vonė njė e vetme,

nė fund asnjė.

Treten si hije shiritave tė prerė.

 

III

 

Dita agon…

Sklepat zhduken

nga sytė e pėrgjumur,

Natyra pėrreth

shfaqet nė mjegull,

cicėrimat e zogjve

 rikthejnė buzėqeshjen.

IV

Shkruaj pėr dashurinė.

E kush nuk ka shkruar

pėr tė nė kėtė botė!?

I pari nuk jam,

por as i fundit njeri.

do vijnė Tė tjerėt,

e tė tjerė do shkruajnė ,

plot nostalgji tė  gjelbėr.

 

 

 

Ē’ėndrra fshive ti!

 

(motiv  persian)

 

                  ***

Ai mbeti hekurash harrim,

Ajo u dėnua dritareve meditim

Mes lutjeve tė kota, lotėve hidhėruar

Dashurinė e zemrės, thellė pėrjetuar.

 

Vitet kaluan, vitet nuk i ndanė,

Ėndrrat mė tė bukura, thurnin pėr ēdo natė:

Herė me pėrgjėrime, herė me shpresė e dritė…

Zjarrin e shpirtit, ndiznin pėr ēdo ditė.

 

Shkrepėtinė yjet mė fort atė natė,

Vajtuan dashurinė e pastėr, si kristal,

Mermeret e akullt ngritur pranė e pranė,

Qėndisma e lule gdhendur pėr merak.

 

Vendosni, udhėtarė, dy margaritarė,

Njė tė kuq si gjaku, tjetrin borė tė bardhė

Ishin tė rinj shumė, ē“tret, o dhe i zi?!

Shih  si u ndrin nuri,… ē’ėndrra fshive ti!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jetėn e re stis  mbi gėrmadha

 

 Motiv Persian

 

1

Mes heshtjes tėnde zemra plogėshtim,

Pse brengat rendin muzgjeve valėzim,

Ėndrrat harruar dergjen diku, larg,

Pikat pėrēunduese ndihen prapė dritareve.

 

2

Psherėtima, lot! Eh! Sa marrėzi!

Klithma e verbuar ēirret pa pushim;

kėrkon, rrėmben. Eh! Sa herezi!

Pėrplaset, derdh, gjer nė humbėtirė.

 

3

Ditėt fshikullon e largėta harresė,

Kohėn  rrethon me flatra tė gėnjeshtėrta ...

Pse jeta rilindet gėrmadhash kujtime,

dhe shpirti dergjet lartėsive - hidhėrime?

 

4

Fjalė, prapė fjalė. Eh! Tė mallkuara!

Ku shkoni kėshtu me kokėn ndėr duar?

Helm dhe pėshtjellim villet pa pushuar,

Shkretia e paanė zgjatet hijes tuaj.

 

5

Pranė pemės vetmuar hapat kanė ndalė,

tė lodhur, tė mundur, nga pritja e gjatė;

Krahėt e cunguar mė nuk fėshfėrijnė,

acari i akullt dejeve lėvrin e lėvrin.

 

6

Dy fjalė tė vetme kujtesėn shkallmojnė,

godasin tėrbimin me thonj mėkatorė,

Tė duan psherėtijnė. Mė pas kthithmojnė.

Tė dua mbi gjithēka! Tė dua, o shtrenjtor!

 

7

Diēka ka ndodhur dhe atje mes yjesh,

E pėrjetėshmja, premtuar dikur, nė humbim,

Humbi shkrepėtima, harbim i pafund...

Humbi krenaria. Eh! Sa shumė rrėnim.

 

8

Era qė nga larg. Sa shpėrfytyrim!

Gjethet i rrėmbeu, harresa mbulim,

Shiu projektuar, nga gjithė ky mejtim

Shpirtin e sfilitur godet pa pushim.

9

Ndėr supe mban flokė pėrlyer nga dhimbja,

Ndėr sy bredhin lot, helm dhe hidhėrim

Ndėr buzė mėrmėrimat veēse pėshpėrimė,

Nė shpirt s“ka mė gaz. Eh! Sa pikėllim.

 

10

Jashtė fishkėllen era leshragjatė,

Qetėsinė e thellė nga rrėnjėt shkallmon,

Fėshfėrimė e largėt fshehur brenda shtratit,

Tė kujton vogėlushe. Jashtė bėn shumė ftohtė.

 

11

Rrėfen veē gėnjeshtra, Hėna verdhėsi,

Fshehur pas njė reje, diēka mėrmėrin,

Ėndrrat mė sqimtare  ku i ēon, s’dihet,

Qahet dhe ankohet,nga yjet rrėzėllim.

 

12

Marrėzi e nisur nuk njeh kurrė kufi,

Thuajse gjithė bota, mė nuk ka kuptim,

Vetmia rrėqethėse si njė llahtari,

Pėrpin dhe thėrmon kristalin e shpirtit.

 

13

Dita kapėrcen pragun e mundimit,

E vrazhdėt stiset drejt perėndimit,

E akullt nata trazon gjumin,

Kėrkon si tė mundet mes ėndrrave prej bore.

 

14

I largėt vjen hapi, dikur fluturonte,

I shuar vjen zėri, dikur veē kėndonte,

I tretur vėshtrimi, dikur rrezatonte,

I ftohtė rishfaqet, dikur pėrvėlonte…

 

15

Vėshtro zbehtėsinė, pėrhapet fshehur,

Rrėmbeu fytyrėn, synon gjithė kurmin.

Vėshtro dhe arin, si ndryshoka ngjyrėn

Ē“po mbetet mė pas,s’ngjan me “fytyrėn“.

 

16

Mallkuar qofshi, mjegulla tė errėta!

Pse i fshehni ėndrrat,thellė gjer nė varr,

Mendoni pėr vajzėn, si shtrėngoni kthetra

I janė turrur qelqit Hijet mė tė zeza.

 

 

 

 

 

17

Si bulėza e vogėl nėn rrezen e parė,

Fluturoi shpejt ėndrra mė e parė,

Pse zemra besoi rrahjen pa kufi

Dhe shpirti nuk gjeti kurrė qetėsi?

18

Shumė dritareve mbetėn me jetė

Dhe shumė tė tjera u mbytėn nė dert,

Tronditje pėsuan xhamat kristalinė,

Kthjellimin robėruan mendimet kotėsirė.

19

Shaminė qėndisur me shumė pėllumba,

E morėn nga duart, s“dihet ku e ēuan,

Kėrkoje nėpėr qiell, netėve yjeshumė,...

Rrėmbyen atė, ē“ka mundėn tė rrėmbejnė.

20

Nė mundsh qeshu, mes heshtėsisė sė kotė,

pranė zjarrit ende,pret e pėrjetshmja

Zboji dhe lotėt nga sytė mė brilantė,

Ndih pas dėfrimit. Ndihu, shpirt, prej gazit!

21

Zgjatu pėrtej skajeve, bardhėsinė shtrėngo,

Ngjeshi mė fort buzėt prapė dashuro,

Ditėt kapėrcejnė, koha zė e thinjet.

Ē“duhet vetėflijimi? Lulja pse venitet?

22

Vėshtro nėpėr jetė, ndih atė ē“shkon,

Ē“ėshtė mė e shtrenjta, rrėmbeje pa kthim,

S“ėshtė frikė as ndroje,vetėm njė harbim,

Pėrplasu mes dallgėve, gjer nė harrim.

23

Atje ku vetė jeta, buzėqesh ngadhėnjim,

Atje dhe ėmbėlsia, ndjell nė shpirt kuptim,

Atje ku deti ngre dallgėt shkumėzim,

Atje dhe mbrėmje vonė, heq velin stolim.

24

Vogėlushe! Ku po shkon kėtė natė?

Nėpėr gjurmė  fantazme,endesh prapė,

Ngrije harkun, shpėrtheje sfondin gri,

Nė mundsh, hap tė bardhin, fatlumin shpirt.

25

Larg prej brengės, trishtit qė ke mbjellur,

Jeto jetėn dhe mos kij kurrė tė ndrojtur,

Larg prej vrerit- herezi dhe  pashpresim,

Kėrko rreze ngrohtėsie dhe  shkėlqim.

 

 

 

 

 

 

 

II

1

Ngrihu mbi vėshtrim, shiko atje lart,

Flaka e pėrpin pyllin harrakat,

Tė djegė ē“tė mundė pluhur edhe hi,

Tė zhduket nga dheu fjala „pabesi“.

2

Nuk ke pėrse hesht, kroit ujėshumė,

Lisi shekullor degėt i pėrkund,

Fėshfėrimė e lehtė, ē’ ndjell nė zemėr di,

Vrapo e rend e gėzueshėm, si njė risi.

 

3

Magjinė e bilbilit, tė vetmen dėgjo...

Eh! Ky zė i rrallė. Ujėvarat i zgjon.

Foli zemrės etur, shprehu si di ti,

Kėrkoji tė artėzuarėn, zgjoji dashuri.

4

Si yll i larė shfaqu, vogėlushe,

Si ėndrra mė e parė, ago lumturi,

Si hyjneshė e tokės, detit dhe e qiellit.

Rrezato shkėlqim dhe tejpashmėri.

5

Ndalu nė lėndinėn- lule erėmirė,

Pėrkėdhel petalet, puthi pa pushim,

Aromė dhe jetė shpėrthen nė lirishtė,

Gaz dhe hare pėr ty rubair.

6

Mos harro tė endesh nėpėr bukuri,

Shpalos krahėt e bardhė, nėpėr mjegulli,

Kapėrce vetveten, flake errėtinė,

Hidhu nė dalldi, digju pėrsėri.

7

Njė ditė patjetėr dikush do tė vijė,

Do tė marrė dorėn edhe do tė puthė,

Do kėrkojė flokėt, ku mallin tė fshijė,

Do falė gjithēka, do falė mrekullinė.

8

Ngjyrė e tejpashme, e shumė kėrkuar,

Pėrlotjen e syve ktheje nė smerald,

Hidh vėshtrimin tutje, pėrtej ngjyrės blu,

Shijo me gaz jetėn, shijoje pa fund.

9

Nėse ėndrrat qeshin, lėri, mos i tremb,

Zhytu thellė mes tyre, lundro nė hare,

Krahėt mos i zgjat kot nė zbrazėti,

Pėrjeto tė bukurėzuarėn deri nė agim.

 

 

 

 

 

10

Vitet fluturojnė, vitet s“njohin kthim,

Freskia venitet, brehet pa pushim,

Shkallmoji dritaret, ē“vlen gjithė ky mejtim,

Rrėmbe mė tė shtrenjtėn, rrėmbe dashurinė!

 

11

Nga pluhuri u ngrite, prapė do tė shkosh,…

Ē“do t’i shpiesh varrit? Lėngatėn e kotė?

Nxito! Sa je. Ē“ke humbur, fito,

Shembi gėrmadhat. Jetė tė re ndėrto!

 

12

U trete. Po ēmendesh? Ē“ndien nė brendėsi?

Shijen mė tė hidhur pėrtyp nė shkreti.

Nuk e sheh natyrėn? Qeshas nė blerim

Dhe plagėvjetrat i fsheh pa pėrtim.

 

13

Derdhu sėrish rrugės, njėlloj si dikur,

Vėshtro nė sy jetėn,  pėrsėri qesh,

Buzė edhe gaz, zemėr edhe zjarr,...

Fale dashurinė,… Pse tė ngelet peng?

14

Njė ditė do vdesėsh, kjo  s’ka dyshim,…

Ē“kuptim do tė ketė fjala “Lamtumirė!”?

Ē“duhet pra kjo jetė, jetė  e drithėruar?

Mos mendo mėkatin, pėrjetimin dashuruar.

15

Prapė do tė afrohen, mė shumė do tė duan,

E qetė nė shpirt, do ndiesh lumturimin,...

Ndjenjėn e amshuar, ēoje gjer nė dhimbje,

Dashuro si e marruar. Dashuro dashurinė!

16

Tė vetmet ēaste, plot kėnaqėsim

Mos i fsheh zhargonėve, ndrojtje pėrsėri...

Vrapo, si tė mundesh, gjer nė dalldi

Ēmende tė pashtershmen gjer nė ulėrimė.

17

Ngado rend harbimi, kudo  netėt nė zgjim,

Diku nėpėr rrethina yjet nė shoqėrim,

Shpirti mė i etur, pangopėsi nė vlim,

Ēaste mė tė ėmbla zbojnė mėrmėrimin .

18

Ėngjėlli dritėplotė si trembet furtunės,…

Retė le tė mblidhen, qielli tė errėsohet,

Rrezja mė e fortė e shpėrtheka vullkanin,

Ndjenja mė e hollė ėmbėlson nektarin.

 

 

 

 

19

Mos harro tė jesh, jashtė fėshfėrin,

Dėgjo cicėrrimat, falu ėmbėlsi,

Vėshtroje njeriun, gjithė ngazėllim,

Merre pa frikė jetėn, merre si tė vijė.

20

Gėzoju tė tashmes, mėso tė jetosh,

Mos lėr asnjė ēast. Pse tė shkojė bosh?

Forca e rilindur tjetėr vrullim kėrkon,

Zemra s“bėn mėkate, zemra dashuron.

 

21

Vrikthin e fuqishėm ēoje gjer nė fund,

Dimri le tė trembė, prapė nė fryjim,

Kapu fort pas thonjėve, mbahu thellė nė blu,

Buzėqeshe rrezen, pėrshėndetu nė qiellim.

22

Ėngjėlli dritėplotė, prapė sillet rrotull,

Portėn mos e mbyll, pa dyshim do vijė

Gjer nė zemrėn tėnde. Eh, Ē’rrugė qė po endet!

Gjer nė shpirtin tėnd, ndoshta do tė tretet.

23

Vėshtro horizonzin, tutje pa kufi,

Vėshtro atė ē“fshihet, kėrko dlirėsi,

Rrėmbe ėmbėlsinė, mbaje thellė nė gji,

Falju jetė jetės, gjer nė ēmendurim.

24

Buzėt kėrkojnė afshin qė tė ndizen gjak,

Zemra kėrkon zemrėn tė shpėrthejė zjarr,

Dora kėrkon dorėn nė kėtė romancė,

Tingujt melodrojnė mbrėmjen mė tė artė.

25

Dhuratė mė e shtrenjtė nuk njihet gjer sot,

S“dihet sa djersiti mė i madhi Zot,

Fali dashuri kudo nėpėr botė.

Pėrse nė ngurim? Nuk e solli kot!

 

26

Veten akuzon, botėn e mallkon,

E hidhur pa shpresė, pėrse tingėllon,

Pėrflet e mėrmėrin kohėn pa pushim,

Ngrihu pėrmbi “Unin“tė shikosh mė mirė.

 

27

Vėshtro plot guxim, shih atė ē“shkon.

Mos qėndro nė hije, hija tė verbon,

Nuk ka kurrė trishtim, kur me gaz jeton,

As monotoni,veē kur pėrgjėron.

 

 

 

 

28

Kėput njė trėndafil herėt nė mėngjes,

Merri flakėrimėn, vėre pėrmbi gjoks,

Merri bukurinė shndrit si diamant,

Merri dhe aromėn, dehu si e marrė.

29

O zemėr zjarr, o shpirt thellim,

Si frymė e shenjtė shty nė harrim,

Tė shkrihesh a vdesėsh, s“pėrbėn ēudi,

Copė e thėrrime nėn qiellin dashuri.

 

Muza ime!

Si frymė e shenjtė shtyn nė harrim,

pse poetė u gdhimė nė ag.

Vegimeve  tė paqta jeta nė vlim

 Dita shpejton me harrakatin ēap…

 

English

 

MY MUSE

 

My muse!

What beauty do you hide within twilights?

What dreams you gave birth to beyond the forest glades?

What songs did you sing  in the deep gorges?

What rays do you seek in the gloomy evenings?

My muse!

 I stand at the silent crag.

Beat the silence through the eternity absorbed.

I see everywhere the old sunset

Everywhere appears dawn revived.

 

My muse!

The years and the grey hair like the  mountain crests,

brightening under the hidden fogs.

The spirit carved by  the thin pen,

Trembling, breaking, far away in the remote places

 

My muse!

I wonder, did you come as a curse

  Or as a play played dizzily

I see the eyes of the girl hidden

 And the tears transformed into an emerald.

 

My muse!

Like a holy soul impels induces neglect forgetfulness

Why poets we became in the morning

Under the vagrant step the day passes by

In our apparitions life

 

Poetry 

 My dreams remained there,

Like thousand of icebergs in the boundless ocean

My mind penetrates beyond in the skies.

In other skies, journeys of poetry.

 

My dreams remained there,

In the vernal nights, full of stars.

Words that cause the soul shiver

And weaved the magic linen

 My dreams remained there,

like the morning light.

With the yearning of autumn

And the drops of rain, melancholy.

My dreams remained there

Over the archs of rainbows, with meaningful colors.

The lucky day , hope and merriment,

arched paths of poetries.

 

Nw Olimp vendoset drejtwsia 

  

Zeus promised the eternal justice,

hidden,

stopped for many centuries

 

Sinners caught the sinners

the holiest of presents for the terrible “Had“

 

 Everywhere supporters applauded absurdity(insanity)

And everywhere they tightened chains of innocence.

              

APOCALYPSE

For the heart,

wondered everywhere the cursers . . .

but, alas, the ill-fated,

 could not force it out of the soul.

 

 monastery

 

Bells rang again . . .

Again someone has passed away!

The last words, the only ones . . .

All remained at the monastery.

            

COHESION

Indeed!

How close we were yesterday!

Incredible!

How far we are today!

             ***

How many broken hearts,

How many deeply grieved souls,

How much tears and how much yearning,

The big crossroad stops!

 

 

1-ΆΓΓΕΛΟΙ

 

Οι δαίμονες εκβιαστές παράτησαν

τις σκοτεινές  κουρτίνες, κάτω  απ’ τα πόδια τους

εξαφανίστηκαν,

χάθηκαν στο  μακρινό… τους εαυτό. Ο ουρανός φωτίστηκε

οι άγγελοι ξεθόλωσαν το βαθύ σκοτάδι στο διάστημα,

λιβάνισαν τις ψυχές, τις πεθαμένες, τις ξεχασμένες.

Οι ατσάλινες φτέρνες των αχαλίνωτων αλόγων

 μαλακώνουν με τ’ άγριο, δεν ξέχασαν,…

Τ’ ανάθεμα, σκορπισμένο σε στρώματα ειρηνικά εζήτησαν.

Μακριά πολύ μακριά βρισκόταν κρατήρας

τα ίχνη χάνονταν πέρα απ’ τα μπερδέματα

 

2-ΟΚΤΩΒΡΗΣ

 

Χιλιάδες φύλλα σκοτωμένα  αγγίζουν το πεζοδρόμιο,

η αεροτρελαμάρα τα  στρώνει  πιο πέρα,

του καιρού η λησμονιά στην πόλη κοντά

 περιμένει, ν’ αρπάζει πιο πολλά απλώνει τη χέρα.

Η αμαρτία δεν τελειώνει εδώ, είναι στ’ αρχίνημα

 τα τελευταία πουλιά, απ’ τη φωλιά τα διώχνει,

κι όταν η αυγή ρίχνει τις πρώτες αχτίνες

δάκρυα, βάσανα, ορφανά στην άσφαλτο τα στρώνει.

Ο πλανόδιος αέρας ορμάει κάτω στη λίμνη,

Ίχνη ενθυμήσεων  ξύνει με νύχια γαμψά.

Το αύριο σαρώνει  τη σκούπα στο χέρι

τα βραχνά που μας έλαχε από ύποπτα μέρη.

 

3.ΜΟΥΣΑ ΜΟΥ

 

Μούσα μου!

Τι ομορφιές κρύβεις μέσα στο  σούρουπο;

Τι όνειρα ξανάζησες πέρα στο ξέφωτο;

Τι τραγούδια τραγούδησες στα γκρεμισμένα βάραθρα;

Τι ακτίνες ζητάς σαν αρχίζει το βράβιασμα;

Μούσα μου!

Στέκομαι στην κορυφή στα κατσάβραχα τα σιωπηλά,

την σιωπή αναταράζω που στους αιώνες δεν είχε μιλιά.

Παντού βλέπω τη Δύση γερασμένη,

και πανταχου δε λείπει η χαραυγή αναζωογονημένη.

Μούσα μου!

Τα χρόνια και τα γκρίζα μαλλιά, σαν τούφες σκληρές,

 ασπρίζουν κάτω από κρυμμένες καταχνιές.

Η λαξεμένη ψυχή από την ξερακιανή πένα,

Τρέμει, ξεσχίζεται πέρα στα βάθη της ψυχής.

Μούσα μου!

Μήπως ήρθες σαν κατάρα μες στις φλέβες,

Ή είναι παιχνίδι που παίζεται μ’αντράλα;!

Βλέπω της κοπελιάς τα μάτια μέσα σου κρυμμένα

και τ’αλλαγμένο δάκρυ σε σμαράγδι.

Μούσα μου!

Σαν άγιο πνεύμα ωθείς στη λησμονιά,

 γιατί ποιητές ξημερώσαμε στην πρωινή φεγγοβολιά.

Με άμυαλα βήματα η μέρα τελειώνει,

Στα οράματα μας η ζωή  μας θερμαίνει.

 

4. ΣΤΗΝ ΚΟΡΘΦΗ ΤΟΥ ΛΕΥΚΟΥ ΒΡΑΧΟΥ

 

Στην κορυφή του άγριου βράχου, του φηλού,

ο φόβος μας τρομάζει.

Μέσα στο σκοτάδι που ξεσπάει

κύματα χιονιά,  η θύελλα βουίζει.

          Μια πένθιμη κραυγή ξεσχίζει τη σιωπή,

Κλαίει την παρατημένη τύχη από καιρό,

 με μάτια κουρασμένα, καθηλωμένα,

στο απέραντο σκοτάδι  που έχουμε μπροστά μας.

Αντηχει μακρυνό ουρλιαχτό σε πόνους πνιγμένο

και δάκρυα.

Κουρασμένο, νικημένο, γερασμένο

λίγη γαλήνη για τιν ψυχή ζητάει.

Στ’όνειρο έρχεται η φώνή των συντρόφων,

να το τραντάζει απ ‘τον ύπνο των αιώνιο.

Ο  πρώτος να πάει στη φουρτούνα,

να συνγκρουστεί και να γυρίσει νικητής.

Στην κορυφή του λευκού βράχου ν’ανέβει,

το τρομερό ουρλιαχτόν’αρχίσει,

Όλα τα σύννερα ν’αποροφήσει.

 

 

 5. ΦΩΤΟΣΚΙΑΣΗ

 

Η Δύση χάνεται μακριά  άπειρος χώρας.

Σιγά -σιγά η νύχτα πέφτει σύνορα δεν έχει,

 μα κι οι κοπελιές

στα ασπρόρουχα, στο κρεβάτι πέφτει

 ποια ονειρευτά, κάποια μενάζια,

και κάποια κλαίει.

Η παράξενη ησυχία κυριαρχεί,

 με αλόγιστο βήμα η μέρα  προχωρεί,

 στα ποτάμια, παγωμένος

δεν μπορείς να χαρείς,

πόνους με δάκρια κουβαλά

κάτο η λαγκαθιά.

Ποιος έναμαχαίρι σφίγγει

στην καρδιά,

Τι χρειαζόταν άλλο και

τούτη η μαύρη η ζωή.

Έφυγε, πάει.

Μα τώρα ο κακόμειρος!

Σαν ο «Ρωμαίος» γονατιστός ικετεύει.

Ο πιο δυστυχής δεν τολμά

 ακόμα να σηκωθεί,

Μένει στον ύπνο κατραμωμένος όσο δεν πάει.

Νύχτα σκορεινή, βάραθρο, αμέτρητο,

Τη λευκή ψυχή, την στέλνει πολύ μακριά.

Περίμενε να τελειώνει αυτό το ανάθεμα

στις φλόβες.

Νεκρική σιγή, μειδίαμα

μίζερο.

Η νύχτα περνά, κι αν περιμένεις τη νέα ημέρα

Σήκω ευτυχισμένος, βυθίσου στη χαρά.

 

 

6.ΤΑ ΌΝΕΙΡΑ ΜΟΥ...

 

Κομματάκια από λέξεις τρομάζουν την ψυχή.

Τα όνειρά μου μένουν εκεί,

σαν χιλιάδες παδόβουνα στον

 απέραντο ωκεανό.

Ο νους εισχωρεί πιο πέρα μ’ένα πέταγμα.

Σ’άλλους ουρανούς σε ταξίδια ποίησης.

Τα όνειρα μου μένουν εκεί,

στις ανοιξιάτικες νύχτες αστέρια πολλά.

Κομματάκια από λέξεις τρομάζουν την ψυχή

και εξυφαίνουν το ύφασμα  το μαγικό.

Τα όνειρά μου μένουν  εκεί όπως φέγγει

το γλυκοχάραμα τη χαραυγή.

Με τη νοσταλγία του φθινοπώρου  στο στήθος

Και οι σταγόνες της βροχής, όλο θλίψη.

Τα όνειρά μου μένουν εκεί σε ουράνια τόξα,

 χρωματισμοί σημαντικοί.

Την άσπρη μέρα, ελπίδα όλο χαρά

αντανακλούν μονοπάτια ποίησης.

 

 

7. ΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ  ΛΓΚΑΙΝΟΥΝ

 

Οι δέμονες εκβιαστές  παράτησαν.

Οι σκοτινές κουρτίνες

σκορπισμένες στο «Γαλαξία»,

εξαφανίστηκαν,

χάθηκαν στον εαυτόν τους το

μακρυνό.

Ο ουρανός λαμποκόπησε

Οι άγγελοι λευκαίνουν

 τη σκοτινιά του αχανές.

Κολάκεψαν τις ψυχές τις

πεθαμένες,

ξεχασμένες.

Τ’ατσάλινα νύχια

χάλκεψαν,

 στα ειρηνικά στρώμματα

 πέταξαν.

 

 

8. ΣΤΟΝ ΟΛΥΜΠΟ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ

 Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

 

Ο Ζευς υποσχέθηκε δικαιοσύνη

αιώνια,

κρυμμένη,

 απαγορευμένη από αιώνες

και αιώνες.

Οι αμαρτωλοί πιάσαν μόνοι

 τους αμαρτωλούς.

Το πιο άγιο δώρο,

για το τρομαχτικό

 «Ηαd».

Παντού οι λάτρες ζητωκράυγασαν

την τρέλα  και παντού έσφιξαν

αθωότητας δεσμά.

 

9.ΤΟ ΞΑΝΑΓΥΡΙΣΜΑ

 

Αναθεμάτισα τη βροχή για

 διωγμένο όνειρο,

Τα νυσταγμένα μάτια

ζητούσαν τα μαλλιά σου,

το χαμογελο, τα ξένιαστα βήματα.

Η σκιά σου εξεφανίζονταν

την αργοπορημένη νύχτα.

 

Τη ζήτησα παντού,

 στα ίχνη της ζωής,

χάθηκες ‘ κάπου...

Πού;

Ίσως στον πόνο μου

 λούφαξες σιωπηλά.

 

Rreth mrekullise se poezise Eseniane

        Tė referosh rreth mrekullisė poetike tė Sergei Eseninit,ėshtė njėlloj sikur tė hapėsh faqet e njė libri tė pambarimtė,ku kuptimi i analizės sė vėrtetė tė botės tij,as fillon dhe as mbaron kurrė.Le t“a quaj guxim kėtė mendim tė vogėl qė dua tė shpreh,pėr konceptin dhe frymėn qė ky autor i madh futi nė poezinė e re dhe moderrne,pėr ndėrthurjen qė i bėri poezisė ruse me atė tė motiveve orientale,ku padyshim natyra dhe vrulli rinor do tė sillnin perlat mė tė bukura,qė do tė lexoheshin me njė frymė nė mbarė botėn I paragjykuar pėr mėnyrėn e jetesės,pėr mbrėmjet e kaluara nėpėr pijetore,pėr ēapkėnllėqet dhe natyrėn prej sharlatani,do tė endej rrugėve tė botės,por me misionin e madh,atė tė shpirtit dhe ndėrgjegjies sė lirė,mission qė e ringriti dhe e ktheu nė model tė forcės shprehėse,tė njė bote ku mundėsia pėr tė arritur dhe pėr tė ndryshuar qėndron vetėm tek vullneti dhe besimi qė duhet tė karakterizojė ē“do individ.Nė kėtė kontekst,bota e gjerė si vetė stepat ruse,do tė pėrfshijė mendimin mė substraktiv,nga modeli i pemės jetė,mėshtenkės bardhė, gjer tek muza e mbrėmjeve tė veriut e cila ,shpreh dashurinė  dhe mallin pa kufi pėr nėnėn dhe me penėn magji,i kėndon dashurisė njerėzore,qan pėr atdheun nė mėrgim dhe krenohet pėr madhėshtinė e vendit tė tij.

Kur lexon pozinė eseniane tė duket sikur kėndon,pasi embėlsia e fjalėve

muzikaliteti i tyre,pėrzgjedhja dhe forca artistike,tė ēojnė nė njė tjetėr botė,pėrtej reales.Gjithēka e shprehur prej tij,nė minaturė tė jep pėrshtypjen sikur ka qėnė pjesė e mendimt dhe botėkuptimit tė tij,por thellė thellė,nėpėrmjet rivijėzimit tė ideve,nėnkuptohet lehtė,se autori i madh,ka kėrkuar tė shfaqė hapur anėn esenciale,dhe pėr kėtė motiv ai u shkri njė me huliganėt,me pijanecėt,me njerėzit e tė gjitha kategorive,nga ku do tė  perifrazonte mentalitetin dhe ndėrgjegjien e kohės nė tė cilėn jetonte.

                     “Ē“tė pyesin e kush nė kėtė botė,

                       nuk ndihet shtegėtar,qė ikėn e vjen“

 

Qė nė fillim tė faqes poetike tė tij do tė ndeshemi me konceptin pėr jetėn,me mundėsinė qė i jepet njeriut pėr tė jetuar,me plagėn dhe dhimbjen pėr atė ē“shkon dhe pėr atė ē“farė ka humbur.Filozofia e kėtyre vargjeve,tė shkruara nė emigrim,shpreh nė njė farė mase pesimizmin,lodhjen dhe braktisjen qė e ndjen ē“do ēast,pėr tė vazhduar mė pas,nė po kėtė poezi me nostalgjinė e kohėve tė shkuara,plot dritė e jetė ,atje nė viset e tij,pranė njerėzve tė thjeshtė dhe tė dashur,nė atė botė qė e bėnte vėrtet tė ndihej krenar.Mendja depėrton tek era e dėborės,tek lugina plot lule,tek shkrepėtima e yjeve tė veriut,tek kėnga e laureshės,tek hingėllima e kalit,e cila e ndjek qė nga fėmijėria dhe e mban tė lidhur fort me vendlindjen.

Letėr nėnės,eshtė tjetėr simbiozė drithėruse,tjetėr mall dhe dashuri,pėr atė qė lind jetėn.

                                         “Gjallė je,nėoke?Edhe unė

                                           Gjallė jam.Shėndet mė paē,shėndet!

                                           Dritė e bėftė krejt kjo mbrėmje e lume

                                            Izbėn tėnde qė me mall mė pret“

Shqetėsim i pėrhershėm,mall i patreguar,ndjenja tė papėrsėritshme, pė-rvijim i  ē“do mendimi,respekt dhe pėrulje para figurės sė saj.Shalli i vjetėr dhe ecja e vetmuar nė rrugė me tė vetmin merak qė kanė nėnat nė botė nuk ėshtė shkruar me bojė,por me lot,pasi aty pėrmblidhet foshnjėria e veprimit tė fėmijės,ndjenja e fajit pėr ēapkėnllėqet dhe pėr gjėra tė tjera tė pakėndshme qė mund tė kenė shkuar nė veshin e saj,por ajo ē“ka ėshtė mė e rėndėsishme,ėshtė se kėtu kemi njė monolog tė tillė,qė pėrjetėson kėtė ndjenjė egzistenciale dhe e ngre  nė kult.Jo pa qėllim ē“do ambient vishet me dritė dhe jetė,duke filluar nga figura qėndrore e nėnės,shtėpia,kopshti i bardhė dhe gjithēka qė rrethon,nisi jetė aty,dhe po kėtu kėrkon dhe prehjen e fundit.

Atdheu,merr tjetėr kuptim nė mentalitetin dhe ndėrgjegjien e tij,ai ėshtė pa fund dhe pa anė,krijon hapėsira pėr tė gjithė,dhe tė gjithė duhet tė punojnė pėr lulėzimin dhe begatimin e tij.Ai e do atdheun njėsoj,edhe kur ndihet i braktisur prej tij,edhe kur kaloi ditėt mė tė bukura,edhe kur ka humbur mes kohėve mė tė vėshtira,edhe kur falte gėzim dhe shkėlqim.Shprehje tė tilla”A jam nė atdhe a tjetėr kund;por sot s“u dashka arti im as unė”,marrin pėrgjigje nė njė kuptim figurativ ”Paēka se kėnga ime nuk duhet sot/Unė kėndova atėherė kur t“i ishe sėmurė”

Shpirti dhe misioni i njė poeti,nuk mund tė bėjė llogari tė tilla,tė cilat do gjykojnė mbi raportin individ-shtet,por me pėrgjegjėsinė qytetare dhe me moralin oponent nė lidhje me veset dhe tė kėqijat e shoqėrisė,nė kohezion tė plotė,dhe i vetėm po tė jetė nevoja,lufton qė mirėsia dhe  drejtėsia hyjnore tė triumfojnė.

Poezia e Eseninit do tė shfaqet nė tė tjera pėrmasa,dhe do tė marrė fizionominė e saj tė plotė,kur nė thelb dhe nė pėrmbajtje,ajo do tė trajtojė motivin e dashurisė.Si ē“do poet,veshur me patetizmin shpirtėror,kėtė zjarrmi tė pafund qė shkon gjer nė harbim,do tė rrezatojė tablon e gjallė tė ndjenjės mė tė hollė,dedikuar delirit tė bukurisė dhe delikatesės femėrore.

                                       “Shagane,shpirti im,Shagane!”

Nė kėtė poezi me motive persiane,fjalėt janė radhitur si notat muzikore,leximi i tyre ngjason me nje simfoni”Bethoviane”,ku sinkroni i pėrgjithshėm nuk tingėllon nė vesh,por drithėron zemrėn,trondit tėrė qėnien,pėrēon emocione tė papėrsėritshme,duke mistizuar ndjenjat njerėzore.Fuqia dhe bota shprehėse e autorit paraqet tablon e ngjyrave tė jetės,lidh natyrėn e bukur plot lule me ėmbėlsinė e dashurisė sė vėrtetė,detajon bukurinė e trupit dhe tė shpirtit.

                                     “Puthėm e dashur puthėm

                                     Gjer nė dhimbje gjer nė varr”

Kėtu ndjenjat e autorit sigmatizojnė botėn e njė dashurie tė zjarrtė,tė njė dashurie qė shkon pėrtej lumturisė,e njė dashurie qė kapėrcen ē“do limit,e njė dashurie qė nuk shkruhet me fjalė,por nė trajtė llave djeg dhe pėrvėlon ē“do shpirt.

Tė gjendur pėrballė njė stili tė tillė,njė mėnyre tė veēantė,njė lirike sa dinamike aq dhe tė pasur,njė rrjedhshmėrie qė tė bėn padyshim pjesė tė saj,kupton pėrsojen dhe madhėshtinė e poezisė,kėtij substrakti shpirtėror,qė shumė njerėz mendojnė se mjafton tė rimosh dhe ē“do gjė funksionon,dhe harrojnė atė ē“ka ėshtė mė e rėndėsishme ,shkrirjen e shpirtit dhe pasionit njė me botėn profetike qė kėrkon tė shpalosėsh.Gjenialiteti i kėtij poeti,arrin tė pėrthyejė konceptet e kohės,ta bėjė poezinė mė kumbuse,mė jetėsore,duke e kthyer nė njė mesazh pėrjetus tek tė gjithė njerėzit,anė e mbanė globit.Autori shpreh qartė dobėsisė njerėzore,ai edhe pėr njė zė zogu qė nuk e dėgjon mė shqetėsohet,shkruan me zemėr nė dorė,me gjakun e ndjenjave tė tij nėnėshkruan jetėn njerėzore,harrohet pas natyrės sė llojit tė tij dhe humbet nė pyllin pa fund tė botės sė madhe.

Sergei Esenini pa dyshim qė do tė mbetet nė plejadėn e atyre autorėve,qė fjalėn e kthyen nė art,dhe artin e ngritėn nė piedestal,pėr t“u treguar gjithė njerėzve,se universi poetik rrezaton shkrepėtimat mė mbresėlėnėse.

Vėshtrim rreth Vėllimit poetik  “Vjersha” tė autorit Lame Kodra (Pseudonimi i Sejfulla Malėshovės”

 

Pėr mbarė lexuesin shqiptar dhe nė mėnyrė tė veēantė pėr dashamirėsit e shumtė,tė poezisė sė Lame Kodrės (pseudonimi i Sejfulla Malėshovės),sot qarkullon me sukses vėllimi poetik “Vjersha”,Faksimile e botimit tė dytė me tė njėjtin emėr (1946) ,falė interesimit tė drejtėpėrdrejtė tė botuesit Mehmet Gėzhilli dhe ndihmės sė ēmuar tė bashkėpunėtorėve Medi Koxhai dhe Melsed Doracaj.

Ky vėllim poetik i shoqėruar dhe me dy vėllime tė tjera (pėrkthime +publicistikė) nga shtėpia botuese Argeta LMG,pėrbėn evenimentin mė tė madh letrar pėr botėn e sotme tė letrave shqip,si dhe hedh dritė pėr njohjen e kėtij personaliteti dhe poligloti,i cili u end mes dy jetėve:

 

·        Njėra pjesė e jetės  ėshtė e mbushur,me shkėlqim dhe dritė,ku mirėnjohja dhe vlerėsimi i personalitetve tė tillė si Faik Konica dhe Theofan Stilian Noli ,do tė rimedisiononin konceptin modern pėr njė Shqipėri tė nesėrme,njė Shqipėri Evropiane dhe njė Shqipėri tė ndrituar dhe bekuar nga e drejta,prosperiteti demokratik dhe pro perėndimor.

·        Ana tjetėr e medaljes do tregonte heshtjen dhe reminishencat e totalitarizimit tė diktaturės komuniste,ku figura e kėtij personaliteti do tė denigrohej me qėllim tė caktuar politik,pėrkthimet e tij do botoheshin pa emėr (megjithėse lexuesi mbarė shqiptar e kuptonte dhe e njihte shumė mirė penėn dhe stilin e tij brilant),do tė jetonte dhe punonte nė kushte nga mė tė tmerrshmet,pėr tė vdekur mė pas nė mjerim tė plotė.(i pėrcjellur pėr nė banesėn e fundit nga e motra Zenepe Ēafka dhe dy varrmihės)

 

Botimi tre vėllimeve rreth jetės dhe veprės sė tij konfirmon plotėsisht gjenialitetin dhe popullaritetin e dadiskutueshėm tė figurės sė tij madhore,gjithashtu  riformaton vizionin dhe vitalitetin nė koshiencė tė plotė.

Refleksioni dhe pėrshtypja e ē“do lexuesi tė ēon tek  vėllimi i  parė poetik “Vjersha”

Tė perifrazosh e tė komentosh vjershat e Lame Kodrės,ėshtė njėlloj si tė duash tė belbėzosh e tė thuash keq ato qė janė thėnė me akcent bilbili (citon Dr Ymer Dėshnica)

Jo pa qėllim shprehet dr Dėshnica nė kėtė mėnyrė,pasi vjershat e Lame Kodrės dėgjohen,ndjehen,kėndohen,kėto xhevahire tė rralla reflektojnė shkėlqim dhe tejēueshmėri,dhe shprehin qartė dinamizmin e ideuesit dhe projektuesit tė kėtij stili sa kuptimplotė aq dhe domethėnės.

Koha dhe rrethanat e kthyen kėtė figurė nė poet rrebel,herė-herė ngrihet mbi heshtjen dhe tallazet qė pėfshijnė atdheun dhe fshikullon retė e zeza qė duan tė pushtojnė kristalin e shpirtit tė njė kombi tė tėrė,herė-herė ulet kėmbėkryq pėr tė ndarė esnafėrinė dhe menēurinė e shqiptarit.Sigurisht qė nė mbarė  poezinė e tij pasqyrohet mendimi dhe pikėpamja qė kishte pėr  zhvillimin dhe emancipimin e shoqėrisė shqiptare,mendim qė konsistonte nė luftėn pa kompromis ndaj pragmatizmit dhe ndėrgjegjieve tė sėmura,tė cilėt duke shfrytėzuar mentalitetin e bajraktarizmit,qė jo rrallė shoqėronte shoqėrinė tonė,po gangrenizonin dhe rrėnonin ē“do ditė tokėn e shenjtė,tokėn arbėrore.Duke u mbėshtetur mbi kėtė realitet,poeti,pėrkthyesi dhe publicisti Lame Kodra ngrihet mbi sakrificėn dhe sublimon pa reshtur.Shqetėsimi i poetit shkel nėpėr netėt e errėta qė mbartin trupin e sakatuar tė atdheut tė dashur,prandaj me shpresėn dhe besimin e patundur kėrkon realizimin e ėndrrės sė ligjshme tė njė shqipėrie etnike,tė lirė dhe demokratike. Kėndvėshtrimi orgjinal dhe njohja e mirė e botės sė trazuar tė shqiptarit i jep tė gjitha atributet pėr tė modeluar dhe projektuar modelimin e tij tė ri poetik,njė modelim i thjeshtė dhe i asimilueshėm prej tė gjithėve,njė modelim qė do ndikonte dukshėm nė transformim tė plotė tė ndėrgjegjies kombėtare.Botkuptimi i gjerė,krijimi hapėsirave dhe prespektivave tė reja,patjetėr do tė mund tė jepnin efektin e duhur pozitiv,efekt qė percepetohet dhe pėrjetohet thellė nga mbarė lexuesit edhe sot.Jeta dhe vepra e tij poetike janė si njė det i thellė dhe i pa anė ,ajo s“mund tė matet,por vetėm tė vlerėsohet dhe respektohet.Vjershat e poetit i pėrshkruan ideja thelbėsore bashkim,vėllazėrim dhe drejtėisi pėr tėgjithė,ndershmėri,besnikėri dhe pėrkushtim ndaj atdheut,punė gėzim dhe dashuri njerėzore.Fjalėt e tij janė profetike,godasin hermetizmin e kryneēėsisė sė kohės dhe ngjallin shpresė.Larmia strofike dhe ajo monokolonė,lloji rimave,ndėrtimi vargjeve, kadenca,ritmi dhe muzikaliteti e bėjnė poezine e Lame Kodrės sa interesante aq dhe tė veēantė.Rezonanca e gjerė qė pėrshkruan vjershat e ngre autorin nė nivelin mė tė lartė,e cilėson pėr nga stili dhe largpamėsia.Poeti diku shfaqet i dhembshuruar,diku tjetėr i rrebeluar,me kėtė lloj tedence ai sigmatizon dhe mrekullon,shpreh revoltė dhe triumfon.Si poezi sugjestionuese,kjo lloj poezie do tė mėsohej dhe kėndohej  fshehurazi,duke vrarė heshtjen mizore dhe torturuese tė imponuar nga diktati dhe duke ējerrur pareshtur fytyrėn e vėrtetė tė totalitarizimit nė art,kulturė dhe nė ē“do fushė tjetėr tė jetės.Kjo poezi sa herė qė lexohet aq mė shumė lartėsohet,kapėrcen kufijtė e kohorė dhe kumbon madhėshtinė e poetit Lame Kodra.

Lame Kodra meditoi me mendje gjeniale,shkroi me dorė poeti dhe jetoi pėr tė shkuarėn dhe tė sotmen tonė.

 

 

Jo mė kot poeti:            

                          Qėndroi mes shkrepit tė heshtur

                          Dhe heshtjen goditi mes tė pėrjetshmes sė tretur

                          Kudo shikonte perėndimin e plakur

                          Dhe kudo i shfaqej agimi ringjallur.

 

 

 

1998

Rreth paralelizmit tė normės sė gjuhės sė Naimit dhe gjuhės standarte :  Kongresi Manastirit

Tė referosh rreth Kongresit tė Manastirit,kėtij momenti historik  kaq tė rėndėsishėm pėr fatet dhe gjuhėn e kombit tonė nuk ėshtė thjesht njė diskutim rreth pėrcaktimit tė alfabetit tė gjuhės shqipe,ose pėrzgjedhjes sė tij,por nė paratezė tė plotė duhet theksuar kohezioni i krijuar midis Lidhjes sė Prizerenit dhe paraprirja pėr shpalljen e Pavarėsisė.Lidhja e Prizerenit do tė formatonte figurėn e Rilindasit tonė kombėtar Abdyl Frashėri,ndėrsa paraprirja pėr Shpalljen e Pavarėsisė do tė sillte nė skenėn diplomatike dhe eurudite njė tjetėr pinjoll tė Frashėllinjėve , atė tė Kryetarit tė kėtij Kongresi ,Mid“hat Abdyl  Frashėrin,figurė qė Bashkia e Qytetit Permet ,pati nderin e madh qė ta nderonte me titullin e saj mė tė lartė.

Nė kėtė kontekst dhe nėn kėtė frymė figura e Mid“hatit,do tė pėrfaqėsohej me normėn dhe standartin e gjuhės sė poetit kombėtar Naimit dhe me drejtėshkrim tė mbėshtetur plotėsisht tek Alfabeti Stambollit (Alfabet qė ishte iniciuar dhe mbėshteur nga Sami Frashėri)  ,gjuhė e cila do tė zyrtarizohej dhe do tė kthehej nė normė letrare edhe nga Kongresi i Manastirit (njė tingull njė shkronjė).Gjuha shqipe,si njė gjuhė indoevropiaene,e mbėshtetur nė njė traditė shkrimi shumė mė tė hershme,pavarėsisht nga tre dokumentat e njohura si :Formula e Pagėzimit e Pal Ėngjėllit;Fjalorthi i Arnold fon Harfit apo Perikopeja e Ungjillit,pėr tė ardhur tek Meshari Gjon Buzukut apo veprėn e arbėreshit Lekė Matrėnga do tė pėrbėnin bazėn e rendit drejtėshkrimor ,drejtėshkrim qė do mbėshtetej fort nė pėrzgjdhjen e shkronjave latine,pėrzgjedhje qė pėrkonte me rreshtimin e Shqipėrisė nė familjet e civilizuara evropiane dhe nė plotėsimin e ėndrrės sė madhe tė rilindasve tanė kombėtarė.

Ananēimi i tre alfabeteve ai i Stambollit,Agimi dhe Bashkimi do tė bėhej pjesė e debatit tė Kongresit tė Manastirit dhe pėrfundimisht me disa ndryshime tė vogla,falė dhe auteritetit tė Gjeniut tė Kombit,Mid“hat Frashėri,do tė pėrcaktohej alfabeti i Samiut ose Frashėllinjve siē cilėsohej me tė drejtė nga toskėria,dhe mė pas jo vetėm qė do tė unifikonte gjuhėn amtare shqiptare,por do tė pėrbėnte dhe bazėn dhe standartizimin e plotė tė gjithė normės gjuhėsore qė pėrdoret dhe sot.

Nėn kėtė kėndvėshtrim dhe pėrbrenda suazės sė lėvuzjes kombėtare pėr pavarėsinė e plotė tė vendit,jo vetėm qė do fillonte fushata e shndėrrimit tė klubeve nė shkolla,ku vlen tė pėrmendet dhe hapja e shkollės shqipe nė Pėrmet dhe Frashėr,me mėsues tė ardhur nga Janina,por pėrherė tė parė nė kėto shkolla u aplikua alfabeti  i miratuar nga Kongresi i Manastirit.

Duke qėnė se shtrati i ngritur pėr standartizimin e gjuhės shqipe nė kėtė kongres pėrkonte me aspiratat dhe largpamėsinė e Rilindasve tanė kombėtarė,nė mėnyrė krejt tė natyrshme do tė paralelizohej gjuha e Naimit me alfabetin e Samiut (Alfabeti Stambollit),dhe si i tillė do paracaktohej dhe norma letrare qė me plot tė drejtė do deklaronte dhe Shkrimtari madh Ismail Kadare prara disa ditėsh nė njė takim me intelektualėt e Jugut nė Gjirokastėr ,qė gjuha letrare shqiptare ėshtė gjuha e Naimit,Gjuha e Pėrmetit.

Duke qėnė se qyteti ynė i vogėl por i njerėzve me mendje tė ndritur,ka sot privilegjin qė tė pėrfaqėsojė kulturėn tonė tė pamohueshme kombėtare,kulturė qė nisi zanafillėn kėtu, mbėshtetet kėtu dhe vazhdon tė pėrsoset prej kėtu,dhe qe meriton tė vlerėsohet dhe tė ēmohet si njė nga gjėrat mė tė shtrenjta qė kemi.